Mohammedaanse dynastie, die van 851-900 een groot gedeelte van Perzië en Afghanistan beheerste. Haar stichter was de voormalige kopersmid (Arab.: Saffâr), Ja’kôeb ben Laith, die in 851 van Sîstân uit een begin maakte met de verovering van het O. en Z. van Perzië en veel tot de verbreiding van de Islam in Afghanistan heeft bijgedragen.
In 873 kwam hij in het bezit van Nîsjâpôer, de hoofdstad der Tâhirieden (zie Tâhirieden), en daarmee van hun machtspositie. Op zijn veldtocht tegen Bagdad, 876, leed hij een zware nederlaag en stierf in 879 te Goendêsjâpôer. Zijn broer ’Amr, zijn opvolger, handhaafde zich lange tijd gedurende wisselende oorlogssuccessen, maar dolf het onderspit in 900 in de strijd tegen Ismâ’ìl, uit het geslacht der Samanieden, werd gevangen genomen en in 902 te Bagdad terechtgesteld. De Saffârieden hebben weinig bijgedragen tot de politieke onafhankelijkheid der Perzen en evenmin tot hun culturele ontwikkeling.
Lit.: Th. Nöldeke, Ja’kub d. Kupferschmied u.s. Dynastie, in: Oriental. Skizzen (Berlin 1892); W. Barthold, Zur Geschichte d.
Saffariden, in: Festschrift Th. Nöldeke z.s. 70. Geburtstage I (Giessen 1906); Idem, Turkestan down to the Mongol Invasion (London 1928); T. W. Haig, Art. Saffâriden, in: Enz.d.
Islāms, IV (Leiden 1934); B. Spuler, Iran in früh-islamischer Zeit (Wiesbaden 1952).
