Westduitse stad en Kurort in het Land Hessen, met (1952) 229 230 inw., o.w. ca 22 000 inw. van de sinds 1945 bestuurde stadsdistricten van Mainz op de rechter Rijnoever: Amöneburg, Kastel en Kostheim (1939 165 650; 1945 163 440). v.w. 3/5 Evang. en ⅓ R.K., ligt in een fraaie omgeving op 80 m hoogte op de Z. helling van de Taunus (610 m), aan de spoorlijn Keulen - Frankfort. Wiesbaden is behalve regeringscentrum van Hessen ook het hoofdkwartier van de Amerikaanse luchtmacht in Europa.
In het stadsdistrict Erbenheim bevindt zich een grote militaire vlieghaven.STADSBEELD
Wiesbaden, een van de mooiste Duitse steden, is in bouwkundig opzicht vnl. een jonge stad. De belangrijkste gebouwen zijn: de Brunnenkolonnade (1825-’39, in 1951 herbouwd); het hertogelijk slot (1837-40); het stadhuis (1884); de Nassauische Landesbibliothek; de staatsschouwburg (1892); het Kurhaus (1907) met de in 1951 herbouwde concertzaal aan de Kaiser Friedrichplatz, omzoomd door fraaie hotels; het Museum (1913), waarin schilderijen en oudheden.
Naar het Z. grenst de stad met Biebrich, Schierstein en Amöneburg aan de Rijn, tegenover Mainz, waarmee het door spoor- en verkeersbruggen rechtstreeks is verbonden. Ten N. van de stad ligt de beboste en tot wandelpark ingerichte Neroberg. Naast de aantrekkingskracht van zijn landschap in de omgeving geniet Wiesbaden wereldvermaardheid door zijn 27 hete keukenzoutbronnen (tegen rheumatische aandoeningen en stofwisselingsziekten), waarvan de grootste en bekendste, de Kochbrunnen, een temperatuur heeft van ca 66 gr. G.
Het omvangrijke vreemdelingenverkeer, voor Wereldoorlog I ca 200 000 bezoekers per jaar, werd in 1952 weer bijna geëvenaard. Wiesbaden, dat een speelbank bezit, vormt tevens een middelpunt van muziek (Hessisch staatstheater, conservatorium) en filmindustrie (Afifa).
GESCHIEDENIS
Wiesbaden, het aqae Mattiacorum der Romeinen, was onder de graven van Nassau-Wiesbaden-Idstein tot aan de 18de eeuw een weinig belangrijke stad. Eerst ca 1750 werd het regeringscentrum van de vorsten van Nassau-Usingen, later ook van die van Nassau-Weilburg, die na 1815 in alle Nassause landen opvolgden. In Wereldoorlog II werd 15 pct van de stad verwoest of zwaar beschadigd.
Lit.: Ch. Spielmann en J. Krake, Die Entwicklung des Weichbildes der Stadt W. seit dem Ende des 18. Jahrh. (1912).
