Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SADDUCEEËRS

betekenis & definitie

(of Saduceeërs) vormden een politiek-godsdienstige partij onder de Joden van omstreeks het begin onzer jaartelling, die vooral naast en in tegenstelling met de Farizeeërs wordt genoemd. Waarschijnlijk noemden zij zich Saduceeërs of Zadokieten als echte nakomelingen en geestverwanten van Zadok, de stamvader der priesters bij de Tempel van Salomo (vgl.

I Kon. 2: 35; Ezech. 40: 46; 44: 15).Sadduceeërs vormden in Israël de priesteradel, die in de tijd van de Hasmonaeërs en Herodeeën tegenover de veel talrijker volkspartij der Farizeeërs zijn gezag zocht te handhaven. Zij verwierpen de mondelinge leer en hielden uitsluitend de geschreven wet voor het richtsnoer van hun leven. Ook ten aanzien van de toekomstverwachting, van de Opstanding en van de Vergelding verschilden zij van de Farizeese opvatting. Verder verkondigden zij des mensen vrije wil en beweerden, dat geluk en ongeluk afhankelijk zijn van ’s mensen eigen gedrag, terwijl de Farizeeërs alles afhankelijk maakten van de goddelijke voorbeschikking. Blijkens het Nieuwe Testament hebben zij met de Farizeeërs tegen Jezus samengespannen. Na de verwoesting van Jeruzalem vernemen wij niet meer van hen. Sommige van hun stellingen werden later verdedigd door de Karaieten.

De Zadokietische secte, waaraan wij twee belangrijke geschriften uit dezelfde periode omstreeks het begin van onze jaartelling hebben te danken, moet van deze partij der Zadokieten of Saduceeërs zorgvuldig worden onderscheiden. De beide geschriften zijn: het Manuel de discipline (een der rollen uit de grot bij de Dode Zee) en het Damascus-geschrift (uit de Geniza bij Oud-Caïro).

Lit.: H. H. Rowley, The Covenanters of Damascus and the Dead Sea Scrolls (Manchester 1952).

< >