Broederschap der, is een stelsel van mystieke en metaphysische filosofie, er op gericht om de ontwikkeling van het innerlijk bewustzijn te leiden. De beweging is ontstaan door in 1614-1616 anoniem te Kassel verschenen Tractaten.
De tractaten waren de Chymische Hochzeit des Christiani Rosenkreutz 1459, Fama fraternitatis oder Entdeckung der Bruderschaft des löblichen Ordens des Rosen Creutzes an die Häupter, Stände und Gelehrten in Europa en Confessio fraternitatis oder Bekenntnis der löblichen Bruderschaft des hochgeehrten Rosen Creutzes. Auteur van deze geschriften, zeker van het eerstgenoemde, was Johann Valentin Andreae, student in de theologie te Tübingen. De inhoud kan men aanduiden als „pansofie”, het Al omvattende, uit de beide grote „boeken” van de natuur (alchemie ) en van de Bijbel geputte wijsheid, vermengd met een astrologische en aan Joachim van Fiore georiënteerde eschatologie.
Deze geschriften baarden veel opzien en leidden tot de stichting van min of meer geheime genootschappen, vooral in Engeland (hoofdfiguur: Robert Fludd, gest. 1637, met sterke interesse voor alchemie), maar ook in Amerika (van 1694 af) en Nederland. De naam, afkomstig van het familiewapen van Andreae: een schuinliggend kruis met vier rozen tussen de balken, wordt op symbolische wijze geïnterpreteerd. Verbonden met, maar toch te onderscheiden van deze beweging is de orde van de „Goud- en Rozekruisers”, een geheime bond met wijde vertakkingen uit de 18de eeuw (sterke invloed van de theosofie van Jakob Böhme en relatie tot de vrijmetselarij).
De broederschap is thans algemeen bekend als „Ancient Mystic Order Rosae Crucis (A.M.O.R.C.). Iedere jurisdictie staat onder de leiding van een Imperator, die een Opperste Raad als adviserend lichaam naast zich heeft en geprivilegieerde loges en kapittels vestigt. Alle jurisdicties zijn verenigd in een algemeen internationaal lichaam door de aanstelling van een hoge officier als lid van de Internationale Rozekruisersraad. Dit lichaam vormt de hoogste raadgevende macht van de over de gehele wereld verspreide organisatie. Het nationale hoofdkwartier van de Grote loge van de A.M.O.R.C. van de Noordamerikaanse jurisdictie is in Rosicrucian Park, San José (Californië).
In Nederland is het hoofdkwartier te Haarlem gevestigd. Het Lectorium Rosicrucianum kent een voorbereidend instituut, het Rozekruisers-Genootschap, en „een innerlijk instituut”. Voor de toelating tot „het belijdende leerlingschap” zijn zekere minimumeisen gesteld, zoals vegetarisme, onthouding van alkohol, roken en andere narcotica, en een zekere zedelijke levensstaat. Het aantal leerlingen van het uiterlijke instituut is in Nederland ruim duizend. Bij het hoofdkwartier te Haarlem en in het Conferentie-oord „Renova” te Lage Vuursche bevinden zich „Tempels” voor de „diensten”.
In België maken 7 kapittels van de 18de graad deel uit van de A.M.O.R.C. In de hiërarchie van de vrijmetselarij komen zij na de Opperste Raad van de 33ste graad van de Schotse ritus en de 4 areopages van de 30ste graad.
Lit.: In de Hoeksteen-serie verschenen oriënterende geschriften van J. van Ryckenborgh: Dei Gloria Intacta, dat uitvoerige inlichtingen verstrekt over het inwijdingsmysterie voor deze eeuw; De Broederschap van Shamballa, Het Universele Pad, De Grote Omwenteling, De Universele Gnosis, Het Nieuwe Teken, Elementaire Wijsbegeerte van het moderne Rozekruis. Verder: Will-Erich Peuckert, Die Rosenkreutzer (Jena 1928); R. Kienast, J. V. Andreae und die vier echten R. Schriften (1926); Max Heindel, Die Weltanschauung der R. oder Mystisches Christentum (Leipzig 1932); Arnold Marx, Die Gold- und Rosenkreuzer (1930); B.
Beyer, Das Lehrsystem des Ordens der Gold- und R. (Leipzig 1925); H. Spencer Lewis, Rosicrucian Questions and Answers with Complete History of the Order en vooral, met veel documentatie en literatuur: Gustav Krüger, Die Rosenkreuzer (Berlin 1932).
