Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

ODER

betekenis & definitie

(Latijn Viadua, Pools Odra), 880 km lange rivier in Midden-Europa, ontspringt op 627 m hoogte in Moravie op het Odergebergte. Bij Ratibor betreedt de rivier Pools gebied en buigt om naar het N.W., stroomt door het vlakke West-Polen en vormt, na de samenvloeiing met de Neisse, 34 km ten Z. van Frankfort, naar het N. toe de Pools-Duitse grens.

Bij Stettin mondt de rivier uit in het Oder Haff en aldus in de Oostzee. De Oder is stroomopwaarts tot Ratibor bevaarbaar. De belangrijkste steden aan haar oevers zijn Oppeln (Opole), Breslau (Wroclaw), Frankfort en Stettin (Szczecin). Van links ontvangt zij o.m. de Glatzer Neisse, de Bober en de Lausitzer Neisse, van rechts de Bartsch en de Warta. Door het Finowkanaal is zij met de Havel en door het Müllroserkanaal met de Spree verbonden. Het totale stroomgebied van de Oder beslaat een oppervlakte van ca 120 000 km2.Het Verdrag van Versailles verklaarde de rivier tot een internationale stroom; in 1936 onttrok Duitsland zich aan deze bepalingen. Bij de Conferentie van Potsdam (1945) werd Silezië, en daarmee de bovenloop van de Oder, Pools bezit; de benedenloop vormt de grens tussen Duitsland en Polen.

Lit.: Die Oder, ihre Natur, ihr Weg u. ihre Bedeutung (1925) ; K. Herrmann, Die Entwicklung der O. vom Natur- zum Kulturstrom (1930); Das Oderbruch, hrsg. von P. T. Mengel.-Mitt. der Oberstrombauverwaltung (5 dln, 1903-1931).

< >