(Peter), gouverneur van Nieuw-Nederland (Scherpenzeel, Weststellingwerf, 1592 - New York Febr. 1672), zoon van een predikant, trad reeds jong in dienst van de West-Indische Compagnie en werd in 1642 gouverneur van Curaçao.
Wegens een in de strijd opgelopen verwonding werd hem een been afgezet (1644). Na zijn terugkomst in het vaderland volgde in 1646 zijn benoeming tot gouverneur van de drie Bovenwindse Eilanden (Aruba, Bonaire en Curaçao) benevens van Nieuw-Nederland.
Van dit laatste gewest werd hij directeur-generaal en als zodanig moest hij veel goed maken, wat door zijn voorganger, Willem Kieft, was bedorven. Hij deed dit zeer hardhandig, maar onderscheidde zich daarbij door grote eerlijkheid en eenvoud.
Aanvankelijk was het zijn bedoeling de kolonisten aandeel in het bestuur te geven door benoeming van een college van Negenmannen uit hun midden (1647). Maar toen hij door gebrek aan medewerking der kolonisten werd teleurgesteld, trad hij steeds despotischer op. In 1656 ontbond hij een door hemzelf bijeengeroepen vergadering, toen daar veel klachten tegen hem werden uitgebracht. Anderzijds deed hij als kolonisator voortreffelijk werk, doch de W.I. Compagnie voelde weinig voor kolonisatie. Niettemin heeft Stuyvesant de kolonie sterk uitgebreid, o.a. met het Zweedse bezit aan de Delaware, doch hij had in toenemende mate te kampen met de Indianen en de fel concurrerende Engelsen. Deze laatsten zonden er in 1664 een sterke expeditie heen, waartegen de kolonisten niet op konden. Zo moest Stuyvesant 6 Sept. van dat jaar de capitulatie tekenen, als gevolg waarvan Nieuw-Nederland tot Nieuw-Engeland werd, en Nieuw-Amsterdam tot New York. Daarop keerde Stuyvesant naar Nederland terug, waar hij er in slaagde zich te verantwoorden. In 1668 trok hij als particulier kolonist wederom naar Nieuw-Engeland, waar hij tot zijn dood bleef. Te Willemstad op Curaçao is een standbeeld voor Stuyvesant opgericht.
DR F. W. STAPEL
Lit.: B. Tuckerman, P.S. (New York 1893); R. R. Wilson, New York, Old and New (New York 1902); J. W. Hoefman, Oudste Ned. Nederzettingen in Noord-Amerika (Amsterdam 1914); M. (Schuyler-) Van Renselaer, Hist. of the City of New York in the 17Ü1 Gent. (New York 1909); A. R. van Hoevenberg, The Stuyvesants in the Netherlands and New Netherland, in: New York Hist. Soc. Quarterly Bulletin (1926); H. W. v. Loon, Life and Time of P. S. (New York 1928).
