Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

DELAWARE

betekenis & definitie

(off. afk. Del.) is de op één na kleinste staat van de V.S., genoemd naar Lord de la Ware, gouverneur van Virginie, die in 1610 de Delaware-Baai binnenvoer. De staat draagt de bijnaam „Diamond State”; staatsmotto is „Liberty and Independence”, staatsbloem de „Peach Blossom” (perzikbloesem).

Delaware heeft een oppervlakte van 6138 km2, is 154 km lang en 15 tot 56 km breed. De staat telde in 1940 een bevolking van 266505 inw., onder wie 35876 negers; 80 pct van de bevolking woont in de steden. Delaware, met Dover als hoofdstad, telt drie counties en grenst in het O. aan de Atlantische Oceaan, Delaware-Baai en de Delaware, in het N. aan Pennsylvanië, in het W. en Z. aan Maryland. De 45 km lange kustlijn vormt een deel van de Atlantische kustvlakte, is laag en zanderig.

Afgezien van Wilmington en New Castle aan de rivier, is alleen Lewes hier als een goede haven te beschouwen. Delaware bestaat in hoofdzaak uit vlak land, waarvan het centrale gedeelte en het zuidelijk kustgebied sterk moerassig zijn: een van de grootste moerassen, met een oppervlakte van 175 km2 vindt men in het uiterste Z. Ten N. van New Castle ontmoet men enig flauw heuvelland, gevormd door de uitlopers van het heuvelgebied van Pennsylvanië; de grootste hoogte van deze heuvelen bedraagt echter niet meer dan 146 m (nabij Wilmington). Wat de afvloeiing aangaat valt als voornaamste rivier de Delaware te vermelden, in het oostelijk deel van de staat, gevoed door een zestal, voor kleine schepen bevaarbare, riviertjes.

In het Westen vindt men een drietal stromen, die de Nauticoke in Maryland voeden; in het uiterste Noorden ten slotte stromen de Brandywine en Christiana in zuidoostelijke richting, verenigen zich en vormen een uitstekende haven voor Wilmington. Het klimaat van Delaware is, ondanks flinke verschillen tussen zomer- en wintertemperaturen, vrij gematigd, getemperd als het wordt door de zeewind, die des zomers door een Z.W. wind verdrongen wordt. De gemiddelde temperatuur varieert van 29 gr. C in Aug. tot —4 gr.

C in Jan. De lente zet over het algemeen begin Apr. in, de herfstvorst ca half Oct. De regenval is vrij gelijkmatig; de kust in het bijzonder heeft flinke neerslag. Afgezien van de reeds genoemde vele moerassen, was Delaware rijk aan wouden, welke echter grotendeels gekapt zijn.In het midden en het Zuiden van de staat vindt men veel tuinbouw (perziken, appels, tomaten), in het Noorden overheerst echter de landbouw (tarwe, maïs en soyabonen). Hoewel Delaware primair een agrarische staat is, mag men het belang van de industrie niet onderschatten; geconcentreerd rondom Wilmington, omvat zij metaalbedrijven (scheepsbouw, machinefabrieken, in het bijzonder van papiermachines, lederwaren-, meel-, textiel- en chemische fabrieken). Ook New Castle heeft industrie. Speciale vermelding verdient het grote wapenconcern en chemische bedrijf van Dupont de Nemours te Wilmington, met vele bijproducten van andere aard (nylonkousen).

Over de gehele staat verspreid vindt men conservenfabrieken. De zuivelindustrie is van belang, evenals de visserij (oesters en haring). De voornaamste havens van Delaware zijn Wilmington, New Castle en Lewes; het spoorwegnet omvat in totaal 645km.

Te Newark is gevestigd de University of Delaware (1945/’48: 850 studenten, 105 academische docenten). Dover is zetel van het State College for Coloured Students (1946/’47: 349 studenten, 30 academische docenten). De belangrijkste stad van Delaware is Wilmington (1940: 112 504, Groot Wilmington 188974 inw.) met de bekende Old Swedes Church.

Delaware, in 1609 door Henry Hudson ontdekt, werd in 1631 door de Hollanders bezet; in 1638 in Zweedse handen overgegaan, kwam het gebied in 1655 wederom onder Nederlands bewind. In 1664 maakte Engeland zich er van meester, om het in 1674 definitief te verwerven. In de Vrijheidsoorlog speelde de slag bij Gooch’s Bridge zich op grondgebied van Delaware af; sinds 1787 is Delaware (eerste) bondsstaat van de V.S.

Lit.: Delaware: A Guide to the First State (American Guide Series N.Y. 1938); E. M. Williams, History of Delaware: Past and Present, 4 dln (1929).

(2) is de naam van een rivier in de V.S., genoemd naar Lord de la Ware, gouverneur en eerste kapitein-generaal van Virginië en niet naar de gelijknamige Indianenstam, gelijk men vaak meent; zij ontstaat uit de Coquago, de Oquago en de Popacton, die aan de westzijde van de Catskill Range in de staat New York ontspringen. De Delaware, 490 km lang, vormt over grote afstand de grens tussen Pennsylvanië en New York en New Jersey, mondt uit in de Delaware-Baai en is tot aan Philadelphia voor oceaanstomers, tot aan Trenton voor rivierschepen bevaarbaar. De rivier werd eerst onderzocht door Hendrick Hudson (1609), vervolgens door Cornelis Hendrikson (1615 -1616). Verschillende watervallen van de Delaware worden voor energie-opwekking gebruikt (Welles’ Falls te Lambertsville, Foul Rift te Belvidere).

Lit.: H. E. Wildes, The Delaware (N.Y. 1940).

< >