Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

ORENDEL

betekenis & definitie

Duits episch gedicht dat in een (in 1870 in Straatsburg verbrand) handschrift uit de 15de eeuw bewaard was (gedrukt 1512), maar waarschijnlijk op een oorspronkelijker werk van ca 1190 teruggaat.

In de inleiding vindt men de geschiedenis van de „Heilige Rok” van Christus, die na verschillende avonturen door een walvis verslonden wordt. Orendel is de zoon van koning Ougel van Trier en wenst de hand te verwerven van de schone Bride, de beheerseres van het Heilige Graf. Met 22 schepen verlaat hij zijn land, lijdt schipbreuk, treedt in dienst van de visser Ise en vangt de walvis, die de „Heilige Rok” verzwolgen had. Deze laatste maakt degene, die hem draagt, onkwetsbaar. Orendel legt na nieuwe avonturen de „Heilige Rok” in een stenen sarcophaag te Trier.

Het gedicht wordt gewoonlijk een „speelmansepos” genoemd; waarschijnlijk is het echter door een geestelijke gedicht, om de echtheid van de „Heilige rok van Trier” te bewijzen. Naast deze Christelijke bestanddelen heeft het verhaal ook een Oudgermaanse inslag die niet geheel duidelijk is.

In de Snorra Edda (Skálda C. 17) wordt verhaald, dat Thor eens de koene Aurvandil in een mand op zijn rug uit het land der reuzen weggedragen heeft. Een teen van Aurvandil is daarbij bevroren en door Thor als ,,Aurvandils teen” aan de hemel geplaatst. Ook de Deense geschiedschrijver Saxo Grammaticus (1250) weet van roemvolle daden van Horvendil; in het Angelsaksisch betekent èarendel „morgenster”.

Bibl.: uitg. d. A. E. Berger (1888); H. Steinger (1935); een vertaling gaf Simrock (1845).

Lit.: R. Heinzel, O., in: Sitz. ber. d. Wiener Ak. der Wiss. (1892); E. Tonnelat, Le roi O., in: Mélanges Ch. Andler (1924).

< >