(Deens: Sakse), bijgenaamd Grammaticus (de Geleerde), Deens geschiedschrijver (Seeland ca 1150 - ca 1220), was waarschijnlijk geestelijke en secretaris van Absalon, aartsbisschop van Lund. Zijn beroemde Gesta Danorum, op last van de bisschop vervaardigd, is in het Latijn der zilveren Latinitas geschreven en loopt van de oudste tijden tot 1185.
De laatste 7 boeken, die waarschijnlijk door Saxo het eerst geschreven zijn, bevatten een uitvoerige beschrijving van de tijd waarin hij leefde, vooral van die van koning Valdemar I, en zijn daarom zeer belangrijk. De eerste boeken bevatten daarentegen sagen, die Saxo deels aan oude, nu verloren gedichten in de trant der Eddaliederen, deels aan prozaverhalen (zoals de saga’s) en aan de volksoverlevering ontleend heeft (Hamlet enz.). Het handschrift is na de druk van Kristiern Pedersen (Danorum regum heroumque historiae, Parijs 1514) verloren gegaan.Bibl.: beste uitg. d. J. Olrik en H. Raeder, I: tekst (Havniae 1931), II: index verborum d. F. Blatt, verschenen 3 afl.
A-R (Havniae 1935-’48). Vert.: Duits d. P. Hermann, 2 dln (1901-1922), Eng. d. O. Elton en F.
Y. Powell (London 1894), Deens d. J. Olrik, 4 dln (København 1908-1912) en N. F. S. Grundtvig (ald. 1951).
Lit.: A. Olrik, Kilderne til Sakses Oldhistorie (2 dln, 1892-1894); Idem, Danmarks Heltedigtning (2 dln, 1903-1910); J. Olrik, Studie over Tilblivelsen af Sakses Værk (1910); C. Weibull, Saxo (1915); P. Herrmann, Die Heldensagen des Saxo Grammaticus (1922), met lit. opg.; E. Götz, S.
G. und die deutsche Heldensage, diss. Tübingen (1934).
