(1) under Lyme, stad met (1951) 70530 inw. in het Engelse graafschap Stafford, aan de spoorlijn Stoke - Market Drayton, is een oud agrarisch centrum, doch vervult thans de functie van woonstad voor het industriegebied der Pottenes (ceramische fabrieken) en heeft zelf dan ook weinig industrie. Het ligt in de nabijheid van het Grand Trunkkanaal, bezit een Gotische kerk uit de 12de eeuw en een kunstnijverheidsschool.
(2), upon Tyne, Engelse stad (county borough) in het graafschap Northumberland met (1951) 291 725 inw., belangrijke handelshaven en industriestad, gelegen aan de noordelijke oever van de Tyne, 12 km van de monding, vormt een belangrijk verkeers- en spoorwegkruispunt (naar Edinburgh, Londen, South Shields en Carlisle) en is zetel van een Anglicaanse en een R.K. bisschop.
STADSBEELD
Newcastlc wordt door de Tyne-tunnel en verscheiden grote bruggen met de zuidelijke oever verbonden. Het benedengedeelte der stad is het oudste, bestaat uit arbeiderswijken en vormt de voornaamste zetel van het verkeer. Het bovengedeelte (sedert 1830 aangelegd) wordt door de betergesitueerden bewoond. Tot de belangrijkste bouwwerken behoort het kasteel (waaraan Newcastle zijn naam ontleent), opgetrokken in 1172 op de plaats van het oorspronkelijk kasteel, waarvan de Normandische toren en kapel bewaard zijn gebleven evenals een gedeelte van de ommuring; voorts de kathedraal, daterend uit de 14de eeuw, met als voornaamste onderdeel de „Lantern Tower”. Ook gedeelten van de oude stadswallen zijn bewaard gebleven. Om het aandeel van Newcastle in het Festival of Britain te herdenken wordt het klooster van de Black Friars als monument ingericht.
Het aantal parken is aanzienlijk. In Newcastle is ondergebracht het King’s College, afdeling van de universiteit van Durham (medische en tandheelkundige faculteit). Voorts zijn er een mijnbouwschool, een botanische tuin, een sterrenwacht en verschillende musea.
Newcastle is de voornaamste kolenstapelplaats van de kolen uit het Durham- en Northumberlandbekken. Door de nabijheid der kolenmijnen is er een omvangrijke industrie (hoogovens, staal en ijzer, machinerieën, lood, scheepswerven, chemische producten, waaronder soda en zwavelzuur, glas, verf, zeep, petroleum). Uitgevoerd worden: steenkool, cokes, chemicaliën, glas en ijzerwaren. Invoerproducten zijn: voedingsmiddelen, erts, metalen en aardolie.
GESCHIEDENIS
Newcastle was als Pons Aelii eertijds een van de versterkingen in de Romeinse muur, was vervolgens als Monk Chester in de Saksische tijd de plaats van vele kloosters en ontving zijn huidige naam bij de oprichting van het kasteel in 1080. Sedert het begin van de 14de eeuw was het een doorvoerhaven van steenkolen vnl. bestemd voor Londen. Tot 1888 behoorde Newcastle tot het graafschap Northumberland; daarna werd het zelfstandige county borough. De stad werd in Wereldoorlog II slechts licht beschadigd.
(3) is een belangrijke stad in Nieuw-Zuid-Wales (Australië); ca 120 km ten N. van Sydney aan de monding van de Hunter in een vruchtbaar gebied met rijke steenkoollagen. In de omgeving zijn 81 mijnen, waarin 9000 arbeiders werken. Vooral de gaskolen bij Maitland en Greta, 2 plaatsen in de omgeving, zijn beroemd en de belangrijkste reden voor de grote betekenis van de metaalindustrie. In 1915 werd door de Broken Hill Proprietary Co. Ltd. voor het eerst ijzer geproduceerd (het erts komt vooral uit Zuid-Australië) en in 1947 vonden 7000 personen in dit bedrijf werk. Ook andere maatschappijen hebben betekenis voor allerlei takken van metaalindustrie; veel spoorwegmateriaal wordt geleverd door de Commonwealth Steel Cy.
Ltd. In Wereldoorlog II ontwikkelde zich de scheepsbouw. Door goedkope electriciteit en een overvloed aan zoet water vestigden er zich steeds meer industrieën o.a. van gloeilampen en rayon. Het achterland heeft als producent van wol, vlees, melk, wijn en fruit grote betekenis; voor het eerste product is Newcastle een belangrijke markt, het is bovendien de derde haven van Australië. In 1938 werden ettelijke gemeenten verenigd tot Groot-Newcastle, dat een oppervlakte van 98 km2 beslaat en 127 140 inw. telt. Door de grote oppervlakte strand, parken en sportvelden is deze stad als woonplaats ook gezocht.
Lit.: Newcastle 150 years 1797-1947 (1947).
(4) een stad in Lawrence County in het W. van de Amerikaanse staat Pennsylvania, ligt aan de Shenango River, die via de Bever River in de Ohio mondt en telt (1950) 48 560 inw. Het is een handelscentrum en heeft aanzienlijke industrieën (staalwaren, aardewerk, textiel, chemicaliën), die het dankt aan zijn ligging in een aan mineralen rijk gebied. De nederzetting ontstond in 1802, is genoemd naar een stad in Engeland en kreeg in 1875 stadsrechten.
