Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

MUIDEN

betekenis & definitie

Noordhollandse gemeente van 1378 ha en met (1951) 3580 inw., van wie 63 pct Prot., 24 pct R.K. en 13 pct andersdenkenden, is gelegen bij de mond van de Vecht. Langs de Vecht bestaat de bodem uit rivierklei, overigens uit laagveen en zand.

Veehouderij is hoofdbestaansmiddel in het landelijk deel der gemeente. Tot de gemeente behoren het stadje Muiden (1947: 1990 inw.) en het dorp Muiderberg (830 inw.). Het oude vestingstadje Muiden ligt aan de beide oevers van de Vecht, bezit de 15-16e-eeuwse St Laurenskerk met toren uit de 12de eeuw en heeft verschillende industrieën (carrosserieën, scheepsbouw, kruit en zout). In de onmiddellijke nabijheid ligt het in de 13de eeuw gebouwde en in de 19de eeuw gerestaureerde Muiderslot.GESCHIEDENIS

Muiden was, gelegen aan de mond van de Vecht, reeds een handelsnederzetting van betekenis toen het, met de tol aldaar, tegen het midden van de 10de eeuw door koning Otto I aan bisschop Balderik van Utrecht werd geschonken. Als voorhaven van Utrecht deelde de plaats in de bloei van deze koopstad, die in de 12de en 13de eeuw haar toppunt bereikte. De voorrechten, die de Utrechters in 1122 van de bisschop wisten af te dwingen en door de keizer lieten bekrachtigen, golden ook voor de bewoners van Muiden. De plaats ging in 1226 met Weesp over in het bezit van Gijsbrecht II van Amstel. Deze is waarschijnlijk de bouwer van het nog bestaande Muiderslot. In 1281-85 verwierf graaf Floris V met andere Amstelse goederen ook Muiden voor Holland; in 1296 gold de plaats als stad. In 1336 veroverde en verbrandde de Utrechtse bisschop stad en slot, evenals in 1507 hertog Karel van Gelre deed.

Bij de opstand tegen Spanje bleef Muiden lang in handen der Spaanse troepen en beheerste de weg naar Amsterdam; in 1576 belegerde Sonoy Muiden vergeefs, in 1577 voegde de stad zich aan de zijde van de prins. Tot drost en kastelein van Muiden, baljuw van Gooiland enz. werd in 1609 P. G. Hooft benoemd, die zijn intrek nam in het slot (z Muiderkring). In 1672 was Muiden een ogenblik middelpunt van de strijd omdat het voor de Waterlinie van zo eminente betekenis was. Johan Maurits van Nassau wist nog juist een verrassing door de Fransen te voorkomen; in 1673 verdedigde hij het stadje met succes tegen Condé. Anderhalve eeuw later, bij de ontruiming van Nederland door de Fransen in 1813, is Muiden nog tot het voorjaar van 1814 door hen bezet gehouden.

< >