een Belgische gemeente in de provincie Luik, aan de Geul, op golvende kalk- en leembodem, 673 ha, op een hoogte van 170 m (steengroeven, landbouw), telt (1950) 1290 inw. Moresnet behoorde onder het Ancien Régime tot het hertogdom Limburg.
In 1816 werd het in drieën verdeeld: een Nederlands (sedert 1839 Belgisch), een Pruisisch en Onzijdig Moresnet (nu Kalmis). Men ziet er de ruïnes van het kasteel Schimper.Lit.: J. Kriescher, M. zur geschichtl. u. politischen Darstellung (Aachen 1942).
Onzijdig Moresnet heette de landstreek 9 km ten Z.W. van Aken gelegen, daar waar in het Vierlandenpunt (thans Drielandenpunt), het hoogste punt van Nederland (322,4 m), Nederland. België en Duitsland aan elkander grensden, die wegens grensgeschil tussen België en Duitsland onverdeeld was gebleven en die na de vrede van Versailles (1919) voorgoed bij België werd getrokken (z Kalmis).
De oorzaak van deze eigenaardige toestand was te zoeken in verschil van mening omtrent de loop der grens tussen Nederland en Pruisen, zoals deze op het Congres van Wenen in 1815 werd vastgesteld. Daarom werd besloten, dat de zaak door de regeringen der beide staten nader geregeld en in afwachting daarvan het betwiste gebied gemeenschappelijk bestuurd zou worden. Van deze nadere regeling kwam niets en zo ontstond „onzijdig” Moresnet, dat feitelijk niet neutraal was. Na de gebeurtenissen van 1830 gingen de rechten van Nederland op België over en de herhaalde pogingen om tot overeenstemming te geraken tussen dit laatste land en Pruisen, het laatst in 1905, liepen telkens op niets uit. Dit was daaraan te wijten, dat Moresnet in de Altenberg (Vieille Montagne) rijke galmeigroeven bezat en galmei (een kristallijn mengsel van zinkspaat en zinksilicaten) vroeger onmisbaar was bij de bereiding van messing. De groeven zijn nu bijna uitgeput.
Lit.: Hoch, Un territoire oublié au centre de l’Europe (Bern 1881); Ferd. Schroeder, Das grenzstreitige Gebiet von Moresnet s.g. Neutral-Moresnet. Eine Studie (Aachen 1902); Fr. Spandau, Zur Geschichte von Neutral-Moresnet (Aachen 1904); M. Leishtering, Neutral Moresnet, diss. Erlangen (1911).
