Nederlands taalkundige (Haarlem 9 Nov. 1820 - Leiden 9 Aug. 1892), zoon van een Doopsgezind predikant, studeerde te Leiden, promoveerde aldaar in 1843, was i84Ö-’48 praeceptor in de klassieke talen aan het gymnasium aldaar en werd in 1848 te Groningen, daarna in 1853 te Leiden hoogleraar in de Nederlandse taal en letterkunde. Hij is de grondlegger van de wetenschappelijke studie van het Nederlands volgens de strenge methoden der klassieke philologie en wist de erkenning van het Nederlands als zelfstandig studievak met apart doctoraal examen te bereiken.
Zijn naam is bekend gebleven door de spelling van De Vries en Te Winkel (z spelling).Dit spellingstelsel was in de eerste plaats bestemd om toegepast te worden in het door beide geleerden opgezette Woordenboek der Nederlandsche taal, dat in 1864 begon te verschijnen, later door anderen is voortgezet en nog niet is voltooid; tot 1952 zijn 16 dln compleet verschenen. De Vries beschouwde de schepping van het Woordenboek behalve als een wetenschappelijke evenzeer als een nationale taak. Hij vormde een school van philologen en lexicografen, waartoe o.a. hebben behoord: A. Beets, P. J. Cosijn, A.
Kluyver , J. W. Muller, F. A. Stoett , J. Verdam en E. Verwijs .
Bibl.: Proeve v. Middelned. taalzuivering (Haarlem 1856); (met L. A. te Winkel) Woordenlijst voor de spelling der Ned. taal (’s-Gravenhage 1866, 7de dr. 1914); Verspreide taalkundige opstellen, uitgekozen door S. G. de Vries (’s-Gravenhage 1894). Uitg.: P. G.
Hooft-Warenar (Leiden 1843), Jan van Boendale, Der Leken Spiegel (1844-’48); (met E. Verwijs) Jac. v. Maerlant, Spieghel Historiael, 3 dln (1857-’63).
Lit.: Feestbundel ter gelegenheid zijner 40-jarige ambtsbediening 1889 aangeboden aan M. de V. (Utrecht 1889); J. Verdam, M. d. V., in: Jaarb. der Kon. Akad. v. Wet. (1892); Idem, M. de V., in: Levensber. v. d. Mij v.
Ned. letterk. (1893); G. Karsten, 100 jaar Ned. philologie: M. de Vries en zijn school (Leiden 1949). Over zijn geslacht: Ned. Patriciaat V (1914).
