Italiaans novellenschrijver (Castelnuovo Scrivia 1485 - Agen 13 Sept. 1562), stamde uit een adellijk geslacht, werd Dominicaner monnik te Milaan, woonde vele jaren te Mantua, waar hij de huisleraar was van de befaamde Lucrezia Gonzaga, en koos gedurende de eerste oorlog tussen Karei V en Frans I van Frankrijk de partij van den laatste. Toen de keizer bij Pavia (1525) de overwinning behaalde, verloor Bandello al zijn bezittingen en nam de vlucht naar Frankrijk, alwaar hij in 1550 door Hendrik II benoemd werd tot bisschop van Agen.
Vijf jaren later legde hij dit ambt neder. Hij heeft veel geschreven (Latijnse vertalingen, Italiaanse gedichten), maar zijn roem heeft hij vooral aan zijn 214 novellen te danken. Ieder verhaal wordt voorafgegaan door een opdracht, waarin met aardige bijzonderheden wordt aangegeven, waar het verteld is en door wie. De schrijver is het middelpunt van een wereld, waarin de beroemdste personen handelen en spreken. De meeste verhalen hebben een dramatisch karakter; er zijn echter ook romantische en komische bij. Ze hebben veel succes gehad in en buiten Italië en zijn in 4 dln uitgegeven- de eerste drie te Lucca (1554), het vierde te Lyon (1573).
Het onderwerp van Shakespeare’s Romeo and Juliet is aan één er van ontleend, zoals trouwens de thema’s van vele stukken uit Elizabeths tijd indirect van Bandello herkomstig zijn. MR H. VAN DEN BERGHBibl.: Nieuwe uitg. der Novelle door Brognoligo, 5 dln (Firenze I9IO-,I2).
Lit.: E. Masi, Matteo Bandello (Bologna 1900); B. Groce, in Poesia popolare e poesia d’arte (Bari 1933); R. Pruvost, M. B. and Elizab. Fiction (Paris 1937).
