Italiaans taalkundige (Albona, Istrië, 1873-1946), studeerde in Wenen en werd in 1907 hoogleraar aan de universiteit van Turijn. Bartoli begon zijn wetenschappelijke loopbaan met een standaardwerk over de tiende, thans uitgestorven, Romaanse taal Das Dalmalische (3 dln, Wien 1906).
Deze studie bracht hem tot het Oostelijk Latijn en het Balkanromaans, waarvan hij allerlei sporen in het Slavisch en Albanees ontdekte en behandelde. Te zamen met Giulio Bertoni* stichtte hij de school der neolinguistiek, die een synthese nastreefde van de historische methode der Junggrammatiker en die der dialectgeografen. De grondslag ervan legde hij reeds in 1910 met Alle Jonti del neolatino in Miscellanee di studi in onore di Attilio Hortis; daarna verschenen Breviaria di neolinguistica. I. Principi generali (door G. Bertoni).
II. Criteri tecnici (Modena 1925) en Introduzione alla neolinguistica (Genève 1925). Hij bestudeert ouderdom, verspreiding en oorsprong van de taalkundige innovaties en komt tot een systeem van zones (aree) in de Romania, waarvan bijv. de zijzones (aree lateralï) conservatiever blijken dan andere. In de ontwikkeling van het Vulgair Latijn en bij het ontstaan der nieuwe Romaanse talen hecht hij veel belang, resp. aan de invloed van de Griekse koinê en van het superstraat, d.w.z. de taal der Germaanse en Slavische stammen. Bartoli leidde sinds de 20ste jaargang het Archivio Glottologico Italiano en begon met Ugo Pellis een nieuwe Italiaanse dialectatlas (naast de reeds bestaande Sprach- und Sachatlas Italiens und der Südschweiz). PROF.
DR M. VALKHOFF
