Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

ONDERWERP

betekenis & definitie

(spraakkunst) noemt men dat deel van een zin, waarover in het gezegde iets meegedeeld wordt. Bijv.: Het onweer kwam snel dichterbij.

Het onderwerp komt met de persoonsvorm van het gezegde overeen in persoon en getal (in het gegeven voorbeeld is onweer een derde persoon enkelvoud en kwam eveneens). Op grond van deze overeenstemming noemt men het in het regent ook onderwerp, hoewel de hierboven gegeven definitie op het niet toepasselijk is. Ter onderscheiding van een onderwerp als onweer noemt men het wel loos (= ledig) onderwerp.Soms wordt het onderwerp in één zin tweemaal uitgedrukt: Het is me zo'n grapjas, die Wim! (men noemt het in dit verband wel voorlopig onderwerp). En Piet, hij lachte tot hij niet meer kon!

Een zin in de imperatief heeft geen onderwerp. Bijv.: Breng die brief even naar de bus, Piet! (Piet is aangesproken persoon).

Onderwerpszin

(spraakkunst) is de naam van een bijzin die als onderwerp dienst doet. Vergelijk: Een chauffeur moet steeds goed opletten met Wie een auto bestuurt moet steeds goed opletten.

DR B. VAN DEN BERG.

< >