eigenlijk Rosenfeld, Russisch revolutionnair schrijver en politicus (Moskou 30 Juli 1883 - 25 Aug. 1936), zoon van een zeer welgestelde Joodse ingenieur, was voor hetzelfde beroep bestemd, trad echter in 1901 als student tot de sociaal-democratische partij toe en werkte voor de revolutie in de ondergrondse organisatie in en buiten Rusland en in de redactie van o.a. de Sotsial-demokrat en de Prawda, onderbroken door gevangenschap en verbanning. Voor en na de revolutie was hij een van de naaste medewerkers van Lenin.
In 1917 was hij lid van het centraal comité der Russische Communistische Partij, in 1919 voorzitter van de Moskouse sovjet, in 1926 volkscommissaris van de buitenlandse handel, in 1927 gezant te Rome. In 1927 werd hij als aanhanger van Trotsky uit de partij gebannen, maar in 1928 weer opgenomen. In 1934 werd hij, te zamen met Zinowjew, gearresteerd in verband met de moord op Kirow en veroordeeld tot 5 jaar gevangenis. In 1936 werd hij in een nieuw proces betrokken, beschuldigd van het voorbereiden van aanslagen op Stalin. Met Zinowjew en veertien anderen werd hij ter dood veroordeeld en terechtgesteld. Hij was de eerste directeur van het LeninInstituut en uitgever van Lenin’s volledige werken.
