in de tegenwoordige betekenis een bepaalde stroming in het muziekleven, die in menig opzicht en zeker van oorsprong in tegenstelling staat tot de concertmuziek, c.q. tot de virtuoze muziek en de muzikale uitingen van de beroepskunstenaar, ware het niet, dat de uitingen en het streven van leek en vakman er op gericht zouden moeten zijn elkander te beïnvloeden en elkander aan te vullen. De leken-muziekbeoefening neemt geen genoegen meer met het uitsluitend luisteren naar de muziek, die haar door het „specialistendom” wordt geboden, doch wil door eigen actieve muziekbeoefening aan de erfenis der muziek deelnemen en, door de muziek zelf te beleven en muziek te maken, uiting geven aan en de nadruk leggen op de verbondenheid van muziek en leven.
In de tijden dat muziek en leven één waren, was musiceren synoniem met zelf-musiceren; tegenstellingen tussen uitvoerenden en toehoorders waren er nauwelijks; zingen, spelen en dansen (cantare, sonare, ballare) waren nog niet gescheiden en in de ware zin des woords levensuitingen. Geleidelijk is er een splitsing ontstaan in de muzikale en levensuitingen, totdat in de 19de eeuw ten gevolge van het virtuozen- en solistendom en de eenzijdige vorm van het concertwezen een crisis ontstond, die een reactie vond in de lekenmuziek. De werkelijk muziekminnende leek verloor door de eenzijdige toespitsing van het muziekleven alles wat waardevol voor hem kon zijn. In dit licht nu moet men de stromingen zien, die men aanduidt met de woorden „lekenmuziek”, ,,gemeenschapsmuziek” , ,,huismuziek”. Tn het zingen en de vernieuwing van de volkszang (cantare), in de in zoveel nieuwe banen geleide huismuziek (sonare) en de herleving van de volksdans (ballare) komt het streven van het muzikale lekendom in onze tijd tot uiting. Men zou in de muziek op school het culminatiepunt van dit alles kunnen zien, want terecht wordt aan de schoolmuziek de grote opgave toegedacht in de komende tijd het evenwicht tussen uitvoerders en luisteraars te herstellen en de jonge mensen op te voeden tot waardering en liefde voor en zelfwerkzaamheid in de muziek. In sommige landen, bijv. in de V.S. is de muziek een vaststaand onderdeel van het opvoedingsprogramma. Verschillende componisten, zoals Hindemith, Milhaud, Kodaly, Britten en vele andere, vooral onder de jongere componistengeneratie, kwamen door het maken van voor jeugd en leek uitvoerbare en toegankelijke composities tegemoet aan de verlangens en eisen van de tegenwoordige leken-, jeugd-, huis- en schoolmuziek.
HENRI GERAEDTS.
