Groningse gemeente, groot 6565 ha, telt (1950) 8970 inw., v.w. (1947) 91 pct Prot. en 9 pct andersdenkenden. Een deel van het Leekster- of Zultermeer behoort tot de gemeente.
De bodem bestaat uit pleistoceen zand en verder afgegraven hoogveen, laagveen en klei. Landbouw en veehouderij zijn hoofdbestaansmiddel. Verder zijn er zuivel-, vleeswaren- en strocartonindustrie. Het dorp Leek (1947: 1340 inw.), aan de weg Drachten - Groningen en langs de vaart naar het Leekstermeer, is samengegroeid met de Drentse buurt Nietap. In de nabijheid ligt het landgoed de Nienoord, op de plaats van het ca 1530 door Wigbold van Ewsum gestichte kasteel, met fraaie i8de-eeuwse poort. Voorts bevat de gemeente o.m. de dorpen Tolbert (810), Oostwolde (530), Lettelbert (270), Zevenhuizen (570) en Midwolde (145) met een 12de-eeuwse kerk, waarin de door Rombout Verhuist vervaardigde graftombe van Anna van Ewsum en de baronnen von Inn- und Kniphausen.
