Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

LAOS

betekenis & definitie

(1) Hieronder wordt wel verstaan het deel van Achter-Indië (Indo-china), dat door de Lao bewoond wordt. Het niet scherp te omgrenzen gebied omvat in hoofdzaak het Midden-Mekonggebied en de bovenloop van de Chao Phraja.

Sommigen rekenen er de Shan-staten ook toe.(2, = land van de millioenen olifanten), onafhankelijke souvereine staat in het gebied van de Mékong in Frans Indo-China, groot 231 400 km2 met (1948) ca 1 500000 inw. Landbouw is het hoofdmiddel van bestaan; het land levert rijst, koffie, thee, citrusvruchten, lak, gommen, kardemom, chinagras, kina en maïs. De bossen, vooral in het N. deel, bevatten waardevolle houtsoorten (o.a. teak) ; de stammen worden langs de Mékong naar het Z. gevlot. De bodem bevat tin.

De voornaamste bevolkingsgroep is die der Lao; deze zijn Boeddhisten. De overige bewoners kunnen in een drietal groepen onderscheiden worden, nl.: de Thai (Neua, Dam en Lus); de Maleiers (Khas= wilden geheten) ; de Chinezen (Hos, Jaos, Mèos).

Laos werd door Auguste Pavie, die dit deel van Azië van 1879-1895 bereisde, voor Frankrijk gewonnen. Sedert 1893 stond het onder Frans bestuur en maakte tot 1946 als een protectoraat deel uit van de Franse kolonie Indo-China. De te Loeang-Prabang zetelende koning werd door een Franse „résident supérieur” ter zijde gestaan. Na de capitulatie van Japan kwam op 26 Aug. 1946 een voorlopige overeenkomst tussen Laos en Frankrijk tot stand, waarbij Noord- en Zuid-Laos tot één staat onder de Loeang-Prabang-dynastie werden verenigd. Het op 19 Juli 1949 gesloten verdrag verklaart Laos een onafhankelijke souvereine staat binnen de Franse Unie. Franse adviseurs zullen de regering bijstaan, terwijl de Hoge Commissaris van de Franse republiek door een commissaris zal worden vertegenwoordigd. Op 15 Mei 1947 werd door koning Sisavang Vong een grondwet, identiek aan die van Cambodja, afgekondigd. De bij indirect algemeen kiesrecht gekozen Wetgevende Vergadering bevestigde op 25 Nov. 1947 de band met de Franse Unie.

Het koninkrijk is in 11 provincies onderverdeeld; de door Siam (Thailand) in 1941 geannexeerde gebieden van Bassac, Paklay en Sayaboury moesten in Nov. 1946 bij het herstel van de Franse macht in Laos weer worden teruggegeven.

Lit.: E. Aymonier, Voyage dans le L., 2 dln (1895-’97); E. Lefevre, Un voyage au L. (1898); C. Gosselin, Le L. et le protectorat français (1900) ; G. Picanon, Le L. français (1901) ; L. de Reinach, Le L., 2 dln (1901) ; P. Le Boulanger, Histoire du L. français (1930); Le royaume du L.. ses institutions et son organisation générale (1950). (Zie ook bij Lao).