(Turks: de zwarte heuvel) is een puinheuvel in het Z.O. van Klein-Azië (het oude Cilicië), aan de Ceyhan-rivier, in de nabijheid van het stadje Kadirli. Een expeditie der Universiteit te Istanbul, onder leiding van H.
Th. Bossert, in samenwerking met Turkse geleerden, heeft hier (en op de lagere heuvel Domuztepe aan de overzijde van de rivier) sedert het najaar 1947 een archaeologisch onderzoek ingesteld. Opgegraven werden de overblijfsels van twee laat-Hethietische burchten, die gebouwd zijn tegen het eind der 8ste eeuw v. Chr. (ongeveer ten tijde van de Assyrische koning Sargon II). Het belangrijkst zijn de reliëfs en de uitvoerige inscripties bij de ingangen van de beide poortgebouwen. De opschriften ter linkerzijde zijn gesteld in het Phoenicisch letterschrift (de voorloper van het Hebreeuwse en van het Griekse alphabet), die ter rechterzijde in het beeldschrift of hiëroglyphisch schrift der oude Hethieten. Wij hebben hier te doen met een „bilinguë” tekst, d.w.z. met dezelfde inhoud in twee verschillende talen en schrijfwijzen.
Hiervan is het Phoenicisch bekend en (ondanks bepaalde moeilijkheden) begrijpelijk, terwijl het onderzoek van het Hethietische beeldschrift zich (ondanks de pogingen van geleerden als Hrozny, Gelb, Bossert, Meriggi) nog in het aanvangsstadium bevond. Men wist reeds eerder, dat de taal van dit beeldschrift, hoewel eveneens Indo-Europees, niet dezelfde is als een der Indo-Europese dialecten (vooral het Nesietisch), die op kleitafels in spijkerschrift werden geschreven. Zodra de tweetalige inscripties van Kara-Tepe in haar geheel ontcijferd en gepubliceerd zijn, zullen de raadsels van dit geheimzinnige beeldschrift en van deze nog vrijwel onbekende Indo-Europese taal ten volle worden ontsluierd en zullen daardoor nieuwe gebieden der oude geschiedenis van het Nabije Oosten worden ontsloten.PROF. DR F. M. TH. DE LIAGRE BÖHL
Lit.: H. Th.Bossert,e.a., Die Ausgrabungen auf dem Karatepe (Istanbul 1950); B. Landsberger, Sam'al. Studiën zur Entdeckung der Ruinenstatte Karatepe (Ankara 1948). Voorlopige publicatie der inscripties door Bossert in het tijdschrift Oriens (Leiden, Brill); een overzicht (ook over de reeds omvangrijke literatuur) door E. Laroche en A.
A. Kampman in het Jaarbericht Ex Oriente Lux no 11 (Leiden 1950), blz. 81 vlg. en 84 vlg., en door mej. M. J. Meilink in:Biblioth. Orientalis VI nos (Leiden 1950).
