Belgisch socialistisch leider (Bilzen, Limburg, 26 Mei 1871), studeerde Germaanse philologie te Luik, was leraar aan het College te Ieperen, het atheneum te Elsene, dagbladschrijver en, van 1905-1922, secretaris van de Tweede Internationale. Hij doceerde tevens aan de Université Nouvelle te Brussel.
Op 1 Jan. 1908 werd hij gemeenteraadslid te Brussel en vervulde het mandaat tot 1921. Sedert 22 Mei 1910 werd hij zonder onderbreking te Brussel en sedert 16 Nov. 1919 te Antwerpen tot volksvertegenwoordiger herkozen. In de jaren, die Wereldoorlog I voorafgingen, streed hij met F. Van Cauwelaert en L. Franck voor de vervlaamsing van de universiteit te Gent. Tijdens de oorlog ijverde hij in Nederland ten bate van de geïnterneerden en (in 1917) te Stockholm voor een vredestoenadering onder de oorlogvoerenden.
Op 24 Apr. 1921 werd hij gemeenteraadslid en op 22 Juli schepen van onderwijs te Antwerpen. Op 17 Juni 1925 trad hij als minister van Kunsten en Wetenschappen in de Katholiek - Socialistische regering Poullet. Hij bekleedde dit ambt tot 22 Nov. 1927. Samen met zijn partijgenoot J.Destrée, ondertekende in het parlement over een meerderheid hij op l6 Mrt 1929 het Compromis des Belge, strekkende tot een regeling van de Vlaams-Waalse verhoudingen in het raam der decentralisatie. Op 31 Dec. 1932 volgde hij Van Cauwelaert op als burgemeester te Antwerpen. Van 23 Juni 1936 tot 22 Apr. 1939 leidde hij, als Voorzitter, de debatten van de Kamer der Volksvertegenwoordigers.
Bij de aanvang van Wereldoorlog II week hij uit naar Engeland en keerde bij de bevrijding naar Antwerpen terug. Op 3 Sept. 1945 werd hij door de regent benoemd tot minister van State. Zijn 75ste verjaardag gaf te Antwerpen aanleiding tot een plechtige huldiging. Van 3 Aug. 1946 tot 20 Mrt 1947 stond hij aan het hoofd van een linkse regering, steunend op de socialistische, liberale en communistische partijen, al beschikten deze in de senaat slechts over één stem meerderheid. Van 20 Mrt 1947 tot 11 Aug. 1949 was hij minister van Openbaar Onderwijs in de regering-Spaak. Als vinnig journalist kan hij op een lange loopbaan terugblikken, als redenaar wordt hij steeds met aandacht aangehoord, als secretaris van talrijke internationale conferenties en als vooraanstaande figuur der Tweede Internationale is hij in binnenen buitenland algemeen bekend.
In 1938 behoorde hij tot de eerst-benoemde leden van de Kon. Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België.Bibl.: Le petit Johannes (Van Eeden) (1899) ; La plus value immobilière dans les communes beiges (1909). Hij publiceerde werk van Charles de Coster, Michiel de Swaen, e.a. historisch werk.
Lit.: J. Kuypers, Het werk van Kamiel H. (Brussel 1928).
