Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Kabylen

betekenis & definitie

vormen een Berbervolk in Algerije, dat niet, zoals het grootste deel van de Noord-afrikaanse bevolking, gearabiseerd is, maar de eigen Hamietische taal bewaard heeft, al kennen verscheidene Kabylen ook wel Arabisch. De Islam hebben zij echter wel van de Arabische veroveraars aangenomen.

Zij wonen in Groot- en Klein-Kabylië, welke streken zich in het bergland aan de kust uitstrekken, ongeveer tussen de steden Algiers en Constantine. Zoals de Kabylen zich met succes verzet hebben tegen de Arabische e.a. indringers, zo boden ze ook lange tijd weerstand aan de Fransen. In 1857 werden ze echter door dezen onderworpen. Zij zijn geharde strijders en de Franse regering recruteert gaarne Kabylse legerafdelingen.Voor een bergland is Kabylië dicht bevolkt. De landbouw wordt met veel ijver en volharding uitgeoefend, levert echter niet voldoende op, zodat velen in het voorjaar wegtrekken (o.m. naar Frankrijk) om verdiensten te zoeken. De Kabylen zijn zeer bedreven in metaalarbeid en pottenbakken. De woningen zijn zeer slecht en onhygiënisch, waardoor het sterftecijfer hoog is.

De oude organisatie van de Kabylen is democratisch, met een sterke autonomie van de dorpen, waarvan een aantal zich tot een grotere eenheid kunnen verenigen, welke eenheden zich weer verbinden tot een confederatie, die gemeenschappelijke belangen behartigt zonder de autonomie van de dorpen aan te tasten. De volksvergadering, dzjemaa, waarin alle volwassen mannen mogen verschijnen, neemt besluiten en spreekt recht. Het is gewoonte, dat alleen de oudere lieden het woord voeren. Tegenwoordig is de rechtspraak in strafzaken aan de Franse rechter voorbehouden. Eenstemmigheid is in de dzjemaa vereist. Voor verschillende doeleinden verbinden individuen of dorpsgemeenschappen zich tot een sof, waarvan de leden sterke solidariteit betonen, al belet hun dit niet tot een andere sof over te gaan, wanneer dit meer met hun belangen strookt.

Dikwijls zijn er binnen een gemeenschap twee sofs. Ondanks de democratische vorm van de Kabylen-maatschappij hebben aanzienlijke, rijke families grote invloed. Zij zijn het, waaruit de aanvoerders van een sof gekozen worden en de keuze ligt in feite ook in handen van notabelen, al moet de hele gemeenschap haar goedkeuring er aan hechten. Door het Franse bestuur en het daardoor verdwijnen van gewapende strijd hebben de sofs aan betekenis verloren.

Lit.: E. Daumas, Moeurs etcoutumes de l’Algérie (Paris 1855); A. Hanoteau et A. Letourneux, La Kabylie et les coutumes kabyles (3 dln, Paris 1893); J. Brummelkamp, Sociale geografie van Afrika (Groningen 1929); C. G. Seligman, Les races de l’Afrique (Paris 1935)-.

< >