Sir (Napels 10 Jan. 1834 - Tegernsee 19 Juni 1902) is een der grootste Engelse historici. Overtuigd R.K. van geloof, maar liberaal in de politiek, behoorde hij tot de vooraanstaande leden der anti-ultramontaanse Rooms-Katholieke partij, in bijzondere vriendschap met Gladstone nauw verbonden.
Vriend en leerling van Döllinger trad hij toch niet tot de Oud-Katholieke Kerk toe. Gedurende het Vaticaans Concilie vertoefde hij te Rome en opponeerde daar fel tegen de onfeilbaarheidsverklaring, zodat hij ten onrechte gehouden werd voor den schrijver van enige heftige artikelen in die geest. In 1869 werd hij tot Peer met de titel baron Acton of Aldenham verheven, terwijl hij in 1872 honoris causa werd benoemd tot doctor in de filosofie aan de universiteit te München en in 1895 tot professor in de nieuwe geschiedenis aan de universiteit te Cambridge, waar hij groot aanzien genoot. Hij reisde veel, verbleef vaak in Duitsland en Frankrijk en telde de meest bekende historici als Tocqueville, Fustel de Coulanges. Sybel en Ranke, onder zijn vrienden. Veel heeft hij gedaan voor de bevordering van de historische wetenschap, o.a. is het plan van de grote „Cambridge Modern History” van hem uitgegaan. Zijn geweldige bibliotheek (60 000 delen, thans in Cambridge) was even vermaard als zijn geleerdheid. Een groot werk schreef hij niet, maar zijn invloed was zeer groot en een aantal essays van zijn hand, benevens zijn colleges werden later bijeenverzameld en opnieuw gepubliceerd.DR H. A. ENNO VAN GELDER
Bibl.: Lectures on modern history, ed. J. N. Figgis and R. V. Laurence (1906) ; The History of Freedom and other essays (1907) 5 Historical Essays and Studies (1907); Lectures on the French Révolution (1910); Sélections from the Correspondence, vol. I (1917); Bibliography of the works of Lord Acton, door W. A. Shaw (i903)-‘
Lit.: Dom Gasquet, Lord Acton and his circle (1906) ; Bryce, Studies of contemporary biography (1903); David Mathew, Acton: the Formative Years (1946); W. A. J. Archbold, Lord Acton as a Cambridge Professor, Proceedings British Academy I p. 282 vv. ; H. R. Tedder, Lord Acton as a Book-Collector, ibidem, p. 285 w.
