Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

Jacob van WESEMBEKE

betekenis & definitie

Vlaams regent (Antwerpen 1524-1575?), volgde in 1546 zijn vader op als secretaris en werd in 1556 pensionaris van Antwerpen. Hij stond er hoog in aanzien en werd in 1563 met enkele anderen door Antwerpen naar de koning afgevaardigd om de invoering van een bisdom in Antwerpen te ontraden, waarmee hij voorlopig succes had.

Zonder openlijk tot de Hervormden toe te treden, deed hij in 1566 veel voor hen en werkte nauw met de Prins van Oranje en burgemeester Van Stralen samen om vrijheid van godsdienst te verkrijgen en de rust in de stad te bewaren. Hij vluchtte dan ook in 1567 naar Duitsland. Door de Raad van Beroerten werd hij bij verstek tot verbanning enz. veroordeeld. Daartegen schreef hij zijn Défense.

In de daaropvolgende jaren stelde hij de manifesten van Oranje in 1568 en 1572 op, benevens andere strijdschriften en schreef een uitvoerige verdediging van de gebeurtenissen in 1565 en 1566. Hij reisde onvermoeid in het land en in West-Duitsland om geld in te zamelen, aanhangers te winnen en propaganda te maken voor ’s Prinsen plannen en vergezelde Oranje op diens veldtocht in 1572, wederom als schrijver van proclamaties; waarschijnlijk schreef hij ook de verdedigingen van Van Stralen en Hoorne. In 1573 werd hij door de Staten van Holland benoemd tot commissaris van oorlog; daarna wordt Wesembeke niet meer vermeld.

Bibl.: Défense ou justification (1569); Description de l’estat, occurences advenues au Pays-Bas au faict de la religion (1569, samen uitgeg. door Rahlenbeck: Mémoires de J. d. W. (1859); Zijn correspondentie: Van Someren, Archives ou corresp. inédite de la maison d’Orange-Nassau, Supplément (1896).

Lit.: R. Fruin, W. of Marnix, in: Verspr. Geschr. VII (’s-Gravenhage 1903); R. G. Bakhuizen van den Brink, Jacob v.

W., de publicist v. d. Ned. Opstand, in: Studiën en Schetsen, I (Amsterdam 1863).

< >