heette een 19de-eeuwse politieke en culturele beweging in Kroatië om de autonomie tegen Hongarije en Oostenrijk te handhaven. Aanvankelijk vond deze beweging haar voorman in Gaj (1809-1872), die echter later niet meer als leider werd erkend.
Door de overwinning van de Habsburgers op de revolutionnaire elementen in eigen land kwamen de Kroaten aanvankelijk in een benarde positie, doch door de slagen, welke Italië de Donau-monarchie toebracht, kon het Illyrisme weer gedijen. Het putte mede zijn levenskracht uit de herboren belangstelling voor de midden in de 19de eeuw weer ontdekte Ragusische literatuur. Het was vooral de dichter Iwan Mazuranic (1814-1896) die de geestdrift zijner landgenoten voor dit roemrijk verleden wist te doen oplaaien. Hij bevorderde de uitgave van belangrijke werken der Ragusische letterkunde (o.a. Gundulic’ Osman) en schreef ook gedichten, waarin hij de oude Kroatische geschiedenis verheerlijkte. Men vindt nog een naklank hiervan in het werk van de latere, belangrijke dichter Ivo Vójnovic, die ook als dramaticus (De Ragusiaanse Trilogie) beroemdheid verwierf.Lit.: J. Pogonowski, Illirzm i Slowianszyzna, d. i. het I. en de Slavische wereld (Lemberg 1924, Pools); Gj. Surmin, Hrvatski preporod (2 dln, Agram igo2-’o4); H. Wendel, Aus dem südslavischen Risorgimento (Gotha 1921); G. Gesemann, Die serbokroatische Lit., in: Handb. d. Lit. Wiss. (1930).
