Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 24-01-2022

Het bildt

betekenis & definitie

een Friese gemeente met een oppervlakte van 8716 ha en met (1946) 9100 inw. waarvan (1930) 62 pet Prot. en 38 onkerkelijk. De vette kleigrond, waaruit de bodem bestaat, is voor bijna 72 pet als bouwland in gebruik; landbouw is hoofdmiddel van bestaan.

De akkerbouw levert poot- en consumptieaardappelen, verder graan (vooral tarwe), vlas en suikerbieten; de Bildtse bedrijven leveren ongeveer 30 pet van de Nederlandse pootaardappelenexport. In de omgeving van St Anna-Parochie is tuinbouw. De industrie omvat vlas, en jamfabricage.De gemeente Het Bildt ligt in de monding van de voormalige Middelzee; na de aanslibbing van deze boezem ontstond ook daar nieuw land, dat werd ingepolderd.

Aangezien de beste bedijkers en kolonisten uit Zuid-Holland afkomstig waren (o.m. de families Van Wijngaarden, Beukelaar, Bontemantel, d’Avila) heeft de bevolking een sterk Hollandse inslag gekregen. Ook de taal is half Fries, half Hollands.

De gemeente omvat de dorpen St-Anna-Parochie (1930: 3500 inw.), St-Jacobi-Parochie (2900 inw.) en {Lieve-) Vrouwen-Parochie met de buurt OudeBildtzijl (2500 inw.).

St-Anna-Parochie, waar in 1634 Rembrandt met Saskia van Uylenburgh huwde, heeft een uit 1682 daterende kerk, met fraai houtsnijwerk en een grafkapel van de fam. Van Haren.

De naam Het Bildt duidt op het karakter van aanwas. Deze laatste aanslibbing aan de monding der voormalige Middelzee werd terstond nadat Friesland een landsheer had gekregen, in het begin van de 16de eeuw, als domein, bedijkt en in cultuur gebracht (het oude Het Bildt met de drie dorpen L.-Vr.-parochie, Anna-parochie en Jacobi-parochie; 1504). Later is het nieuwe Het Bildt met enige buitenpolders, evenzeer als overheidsonderneming, hieraan toegevoegd (1600, 1715, 1754). In 1579 werd Het Bildt als een aan de overige gelijkwaardige grietenij erkend; de eigendomsrechten van de staat op de grond werden in 1751 door de pachters afgekocht. Van de landaanwinningen in Nederland is Het Bildt een der best geslaagde.

< >