het Abula of het Ovila der Romeinen, is de hoofdstad van de gelijknamige Spaanse provincie, welke op 8047 km2 (1933) 225 000 inw. telt. De stad, die 1930: 15 223 inw. telde, ligt aan de spoorlijn Madrid-Zamora op een hoogte van 1114 m op een door de rivier de Adaja uitgesneden bergrug.
Zij is nog geheel binnen muren gevat, die uit de 11de eeuw dateren, doch sterk gerestaureerd zijn.Ávila, dat al ten tijde van de Romeinen bestond, viel in het begin van de 8ste eeuw in handen van de Moren, doch werd in de 11de eeuw door de Christenen terug veroverd. Het werd veelal de residentie van de koningen tijdens hun minderjarigheid. De adel van de stad, met name de familie de Ávila, maakte naam in de oorlogen in Peru en in onze vrijheidsoorlog. In de 16de eeuw was het een bloeiende stad, met 20 000 inw., die echter achteruitging. De Bourbons trachtten de aloude textielindustrie (lakens) te doen herleven, die ook nu nog het voornaamste bestaansmiddel vormt. Het is thans de zetel van een bisschop.
Ávila is de geboorteplaats van de H. Theresia (1515-1582), aan wie de stad talloze herinneringen bevat.
Kunsthistorisch.
De omwallingen van Ávila met 86 torens en 9 poorten, waarvan de fraaiste is de Puerta de San Vicente, zijn door de uitbreiding binnen het stadsvlak komen te liggen. De granieten kathedraal, San Salvador, een 3-beukige pijler basilica met een geweldige halfcirkelvormige absis, werd door Alvarez Garcia in 1091 op de funderingen van een ouder bedehuis gebouwd in de Bourgondo-Limousijnse trant, waarin de meeste Romaanse kerken der stad zijn opgetrokken, in de 13de en volgende eeuwen werden vernieuwingen in Gothische stijl aangebracht. De 3-beukige Romaanse San Pedro heeft dwarsschip en koor in overgangsstijl, en een laat-Gothische koepel. Een weelderige schepping der laat-Gothiek is de éénbeukige kerk van het Dominicanerklooster Santo Tomàs, met een rijk koorgestoelte en in de altaarretabel het leven van den H. Thomas van Aquino. In deze kerk bevindt zich het grafmonument van Juan, den enigen zoon van Ferdinand van Aragon en Isabella van Castilië (gest. 1497).
De kerk van het klooster der H. Theresia is in de stijl van Herrera opgetrokken en is in 1636 gebouwd op de plaats van haar ouderlijk huis. Romaans zijn de San Esteban en de San Segundo (deze aan de andere oever der Adaja, met een fraai geornamenteerd portaal). De 3-beukige, hoog gebouwde (54 m lange pijlers) San Vicente heeft transept en koor in overgangsstijl, de rest is Romaans; twee Westertorens flankeren een narthex, waarbij een rijk gebeeldhouwd dubbel portaal in Bourgondische stijl (ten dele 15de eeuws). Uit de 12de en 13de eeuw stamt de Romaanse San Andrés.
DR JOHN B. KNIPPING
Lit.: V. Picatoste, Tradiciones de Avila (Madrid 1888); H. Flórez, España Sagrada XIV (Madrid 1806), 1-36.
