Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

Henry Charles Keith Petty Fitzmaurice LANSDOWNE

betekenis & definitie

5de markies van (Newton Anwer 14 Jan. 1845 - Londen 13 Juni 1927), studeerde te Oxford, sloot zich aan bij de partij der Liberalen en maakte snel promotie: in 1869 was hij een der lords van de treasury, in 1872 onderstaatssecretaris van Oorlog. In 1883 vertrok hij als gouverneur-generaal naar Canada, welke functie hij in 1888 verwisselde voor die van onderkoning van Indië.

In 1893 keerde hij naar Engeland terug en nam een levendig aandeel in het politieke leven, zich aansluitend bij Joseph Chamberlain en diens Unionisten. Twee jaren later werd hij staatssecretaris van Oorlog en in igoo nam hij de portefeuille van Buitenlandse Zaken (tot 1906). Een uiterst belangrijke periode was dit voor de Engelse politiek: Groot-Brittannië gaf zijn traditioneel isolement prijs, verbond zich met Japan (1902) en legde de grondslag voor de Entente cordiale (1904) met Frankrijk (en Rusland); het was ook de tijd van de Boerenoorlog, de Russisch-Japanse oorlog en de toenaderingspogingen tussen Engeland en Duitsland (die ten slotte mislukten). Met het conservatief-unionistisch kabinet trad ook Lansdowne af. In 1915 werd hij opgenomen in het coalitie-ministerie van Asquith en hij trad met deze in 1916 af. Hevige opschudding bracht hij in Nov. 1917 door de publicatie van een brief, waarin hij verlangde, dat de Geallieerden hun vredesvoorwaarden (zeer gematigd) zouden publiceren; algemeen werd hij uitgemaakt voor defaitist.Lit.: T. W. Legh, Lord Newton, Lord L. (1929).

< >