(van Gr. ήßη), hèbè, manbare leeftijd, (ψρήν, phrèn, geest), oorspronkelijk als een afzonderlijke ziekte door Hecker beschreven, werd later door Kraepelin erkend als een der vormen waaronder de dementia praecox* of Schizophrenie * kan optreden. De hebephrenie treedt op bij jonge mensen (vandaar de naam), meestal aan het einde van de puberteit.
Zij is gekenmerkt door een langzaam insluipend begin; de patiënt is vreemd en oninvoelbaar in zijn gedragingen, hij sluit zich af van zijn omgeving, het gevoel voor de naaste omgeving verkilt, hij verliest zich in, aan de ervaring der werkelijkheid onttrokken, fantasieën (autisme*). De op de buitenwereld gerichte activiteit neemt af. Er ontstaat een uitgesproken voorliefde voor het abstracte. Soms worden zeer ingewikkelde, niet logisch sluitende theorieën opgebouwd. De spraak wordt monotoon. In de taal blijkt soms een voorliefde voor plechtige en statige uitdrukkingen (stadhuistaal), soms ook worden geheel nieuwe woorden gevormd (zgn. neologismen).
Het denken ontspoort en is dikwijls zeer verwrongen. De samenhang schijnt uit het denken verloren gegaan. Soms gelukt het door kennis van het primitieve denken, door diepte-psychologische gegevens de denkinhouden te begrijpen. Voorts worden bijna altijd hallucinaties en waandenkbeelden waargenomen, terwijl hypochondrische* gedachten worden geuit, doch deze staan bij de hebephrenie niet zo op de voorgrond als bij de dementia paranoides. De eigenlijke oorzaak van de ziekte is nog onbekend. Erfelijkheid speelt een rol, doch is waarschijnlijk niet alles beheersend. De ziekte is in uitgesproken gevallen gemakkelijk te herkennen, kan echter in het begin met allerlei andere toestanden van psychopatische, neurotische of depressieve aard worden verwisseld, terwijl lijders aan deze andere ziekten — ten onrechte — soms door zichzelf voor lijders aan hebephrenie worden gehouden.PROF. DR H. C. RÜMKE
