is een tegennatuurlijk kanaal, dat een dieper liggend orgaan met een lichaamsoppervlak, huid of slijmvlies verbindt en waardoor afscheidingsproducten afvloeien.
Een fistel kan zijn aangeboren of verworven. Aangeboren fistels komen voor aan de hals, als rest van een kieuwgang die zich niet gesloten heeft, of aan de navel als rest van de verbindingsbuis van navel en blaas die zich niet gesloten heeft (Urachusfistel). Verworven fistels komen voor na trauma, hetzij ongeval of na een chirurgisch ingrijpen, waarbij een kanaal, dat vocht moet afvoeren, verwond is geraakt en een abnormale uitgang naar buiten heeft verkregen, b.v. traanfistel of speekselfistel. Ook kan een fistel chirurgisch worden aangelegd om de afvoer uit een hol orgaan te waarborgen wanneer de normale afvoergang onbruikbaar is geworden, b.v. blaasfistel of darmfistel. Wanneer de slokdarm niet doorgankelijk is kan de patiënt gevoed worden door een maagfistel. In sommige gevallen kan een ziekteproces aanleiding geven tot het ontstaan van een abnormale verbinding tussen twee naburige holle organen. Men spreekt dan bijv. van vesico-vaginale fistel tussen blaas en schede of rectovaginale fistel tussen endeldarm en schede. Een belangrijke groep van fistels is die welke berust op een ontstekingsproces dat in de diepte gelegen is (pijpzweren) en dat hetzij door de natuur, hetzij door chirurgisch ingrijpen naar buiten is geperforeerd. Dit komt voor bij ontstekingsprocessen in het bot, waarbij een gedeelte van het skelet is afgestorven en in een holte van het gezonde been ligt (osteomyelitis, z beenziekten). De fistel blijft dan bestaan zolang de holte met het dode beenstuk aanwezig is. Deze fistels worden tot genezing gebracht door ruim openen van de holte en verwijderen van het dode beenweefsel. Bij het naar buiten doorbreken van een tandwortelabsces ontstaat een dentigene fistel. Bij de anus komen fistels voor die van het rectumslijmvlies uitgaan en in de omgeving van de anus uitmonden (z aambeien). Deze fistels kunnen door uitsnijden tot genezing worden gebracht.
