(Fabrique Nationale d’Armes de Guerre) is een welbekende Belgische onderneming, gespecialiseerd in het vervaardigen van wapens. F.N. werd opgericht in 1889 te Luik door een syndicaat van wapenfabrikanten, die bij de stichting een overeenkomst met de Belgische Staat inbrachten, slaande op een levering van 200 000 Mauser-geweren.
De onderneming is niet alleen een verdere schakel in de zeer oude traditie van de Luikse wapennijverheid, doch heeft deze laatste ook tot een zeer grote bloei gebracht. Deze aloude befaamdheid van de Luikse wapens is gedeeltelijk te danken aan de verplichte controle van de vuurwapens, die in 1672 voor het eerst ingesteld werd door Maximiliaan van Beieren, prins-bisschop van Luik. Deze controle bleek van groot belang, niet alleen om de kwaliteit van de wapens te verzekeren, doch tevens om het vertrouwen van de clientèle te winnen. Sedert 1888 wordt deze controle verzekerd door de vereniging zonder winstoogmerk, Banc des Armes à Feu genoemd, opgericht door een speciale wet.De bovengenoemde bestelling van 200 000 Mauser-geweren liet aan de jonge onderneming toe, haar bedrijf aan het rollen te brengen en tevens bekend te worden in het buitenland. Zij werd niet alleen leverancier van de Belgische regering, doch leverde ook oorlogswapens aan een groot aantal vreemde landen. Deze bestellingen van oorlogstuig volstonden echter niet om de ruime werkplaatsen van F.N. bestendig aan het werk te houden. De maatschappij breidde haar fabricageprogramma dan uit tot jachtgeweren en de gewone wapens die in de handel verkocht worden. In 1898 verwierf F.N. het recht de brevetten van de Amerikaanse uitvinder John M. Browning in Europa te exploiteren. Deze nieuwe sector van haar bedrijf gaf aan de maatschappij een onbetwistbare voorsprong inzake automatische wapens. In het raam van haar wapenfabricage heeft F.N. ook metalen kardoezen in haar productieprogramma opgenomen; na Wereldoorlog I ging zij eveneens over tot de vervaardiging van munitie voor jachtgeweren. Deze afdeling werd aanmerkelijk uitgebreid door het opslorpen van de Cartoucherie Belge en de Etablissements Bachmann. Ten slotte heeft F.N. ook de fabricage van rijwielen, motors, vracht- en personenwagens opgenomen. Sinds 1935 heeft de maatschappij echter de productie van personenwagens laten vallen, daar deze niet meer houdbaar bleek na de verlaging van de invoerrechten op autovoertuigen, doorgevoerd naar aanleiding van de Belgisch-Amerikaanse handelsbesprekingen van begin 1935.
De afdeling „auto’s” van F.N. heeft zich nadien gespecialiseerd op het terrein der vrachtwagens en der speciale voertuigen. Het productieprogramma van deze sector der mechanische constructie werd verder aangevuld met een reeks andere producten (melkkruiken, melkmachines, werktuigen, enz.).
Ten slotte heeft F.N. na Wereldoorlog II een belangrijke bestelling gekregen van reactiemotoren voor vliegtuigen volgens een Rolls-Royce-brevet.
Gelijklopend met de uitbreiding van haar fabricageprogramma heeft F.N. haar financiële middelen opgevoerd. Het eigen kapitaal beliep bij de oprichting slechts 3 millioen fr., doch werd na verscheidene vergrotingen tijdens de loop der jaren in 1948 op 315 millioen fr. gebracht, vertegenwoordigd door 210 000 aandelen zonder nominale waarde.
DR L. DELMOTTE
