was de titel van de Byzantijnse opperbevelhebber en stadhouder, terwijl het gebied, waarover hij gezag uitoefende, met de naam exarchaat werd aangeduid. Speciaal verstaat men daaronder het exarchaat van Ravenna, dat in den beginne, na de verovering van het rijk van de OostGoten door Narses en Belisarius, geheel Italië omvatte, maar door de verovering van de Langobarden in verschillende delen gesplitst werd.
Bij de dood van Alboin (573) bestond het uit de kuststreek van Rimini tot Ancona, uit de latere Romagna met Ravenna, uit Rome en omstreken, Genua en Beneden-Italië. Toen Rome door de Beeldenstrijd voor het Byzantijnse rijk verloren gegaan was en Ravenna in 751 door de Langobarden veroverd was, verhuisden de exarchen naar Zuid-Italië, totdat de Mohammedanen Sicilië veroverden en Bari — de laatste Byzantijnse stad in Italië — in 1071 door de Noormannen ingenomen was.In de Christelijke kerk had men vroeger ook de titel van exarch voor zodanige bisschop, aan wie andere bisschoppen onderworpen waren. Men had een exarch te Alexandrië, te Antiochië, te Ephesus, te Caesarea en te Constantinopel. Later echter hebben zij deze titel met die van patriarch verwisseld. Thans is in de Grieks-Katholieke kerk exarch de titel van een vertegenwoordiger van de patriarch of metropolitaan, wie deze een deel van zijn rechten afgestaan heeft; in feite dus slechts een eretitel. Tot 1915 was er een exarch in Bulgarije.
