of Assarhaddon is de in het O.T. (II Kon. 19 : 37 enz.) gebruikelijke spelling voor de naam van de Assyrische koning Asjoer-achiddin, de zoon en opvolger van koning Sanherib uit de dynastie van de Sargonieden. Hij regeerde 680-669 v.
Chr. Hij wreekte de vermoording van zijn vader Sanherib op zijn opstandige broeders, maar volgde van het eerste begin af een andere politiek. Terwijl Sanherib de ziel was geweest van het Assyrische nationalisme, was Esarhaddon de getrouwe volgeling van de Babylonische priesterschap, die de door zijn vader verwoeste stad Baby Ion herbouwde en tot de tweede hoofdstad van zijn wereldrijk verhief. Op het terrein van de buitenlandse politiek heeft hij grote successen bereikt en door de verovering van het rijke Egypte op de Assyrische veroveringspolitiek de kroon gezet. De Chaldeeën in zuidelijk Babylonië werden onderworpen; met de Elamieten werd een verdrag gesloten; de gevaarlijkste vijanden, die Assyrië van het N. uit bedreigden, nl. de Kimmeriërs en de Skythen, werden door het huwelijk van hun vorst Bartatua (Protothyas) met de dochter van de koning tijdelijk tot bondgenoten gemaakt. In het „Westland” werd Sidon in 676 v. Chr. verwoest en Tyrus met de kleinere Palestijnse staten (o.a. koning Manasse van Juda) tot onderwerping gedwongen. Hierdoor was de weg naar Egypte voor de Assyrische legers vrij. Na een aanvankelijke nederlaag (673 v. Chr.) werd in 671 de poging onder leiding van de Assyrische veldheer Sjanaboe-sjoe hervat; het Egyptisch-Aethiopische leger werd onder Tirhaka verslagen, de hoofdstad Memphis veroverd en grote buit behaald. Naar de uiterlijke schijn stond het Assyrische rijk toen op het toppunt van zijn macht en uitbreiding; maar van binnen en van buiten dreigden reeds het verval en de ondergang, die door de regeling van de troonsopvolging slechts tijdelijk werden tegengehouden. Reeds vóór de Egyptische veldtocht had de zieke koning onder de druk van de nationalistische partij de troonsopvolging in die zin geregeld, dat zijn oudste zoon Sjamasj-sjoem-oekin slechts koning van Babylon, de jongere Assurbanipal echter als koning van Assyrië zijn mederegent en heerser van het wereldrijk zou worden. In 670/669 bereikte de koning het bericht van de opstand in Egypte onder Necho. Ondanks zijn ziekte ondernam hij persoonlijk de veldtocht. Onderweg stierf hij.PROF. DR F. M. TH. DE LIAGRE BÖHL
Lit.: Fr. Schmidtke in: Altoriental. Texte und Untersuchungen I/2 (Leiden 1916); H. Hirschberg, Studien z. Gesch. Esarhaddons, Königs von Assyrien, diss., Berlin (1932); F. M.Th. de Liagre Böhl, Het tijdvak der Sargonieden volgens brieven in het kon. archief te Nineve (Mededel. Kon. Ned. Akad., afd. Letterk., N.R. dl 12, no 8, Amsterdam 1949).
