(of Sennacherib; eigenlijk Sinachêrîba) was een der bekendste koningen van het Nieuwassyrische rijk, die van 705-681 v. Chr. regeerde.
Hij was de zoon en opvolger van de stichter van de dynastie: Sargon II, van wiens politiek hij echter in elk opzicht afweek. Terwijl zijn vader gestaan had onder de invloed van de Babylonische priesters, werd hij hoe langer hoe meer de fanatieke voorstander van een Assyrisch nationalisme en van een anti-hiërarchische en anti-Babylonische politiek, die zijn rijk op de rand des verderfs heeft gebracht. Persoonlijk is hij een geniale heersernatuur geweest, maar onevenwichtig, gedurende de laatste zes of zeven jaar van zijn regering wellicht krankzinnig.De verplaatsing van de residentie naar Ninevé, dat pas door hem de machtige wereldhoofdstad is geworden, was het eerste en uiterlijke kenteken van zijn nationalistische en centraliserende aspiraties. Toen hij de troon beklom, dreigde van alle kanten de opstand. De gevaarlijkste tegenstander in het Z. was de reeds bejaarde Chaldeeuwse vorst Merodach-Baladan II. Nadat deze overwonnen was, kon Sanherib aan het hoofd van zijn leger tegen Syrië en Palestina optrekken, waar de meeste vorsten en vrije steden in het vertrouwen op de hulp van Egypte samengespannen hadden tegen de Assyrische dwingelandij. Over de Palestijnse veldtocht in 701 v. Chr. zijn wij ingelicht door de berichten van de koning zelf in zijn annalen en de afbeeldingen op de reliëfs, door de bijbelse berichten in II Kon. 18-20, II Kron. 32 en Jesaja 36-39 en door een passage bij Herodotos (II, 141). Uit al deze berichten blijkt, dat Sanherib het beleg van Jeruzalem moest opbreken en onverrichterzake terugkeren.
In Babylon dreigde weer opstand, gesteund door de Elamieten, en de Assyrische kroonprins, die in 699 door Sanherib tot koning van Babylon was aangesteld, werd in 694 v. Chr. door de Elamieten gevangengenomen en gedood. In de verbitterde strijd, die hierop volgde, werd Babylon ten slotte in 689 v. Chr. veroverd en op bevel van Sanherib volledig verwoest. Daar Babylon met de beroemde tempel Esagila ook in godsdienstig opzicht van de grootste invloed geweest is, moet algemene beroering het gevolg geweest zijn van deze ondoordachte daad. Sanherib zelf heeft nog het bevel tot de wederopbouw moeten geven en zijn zoon (en latere opvolger) Esarhaddon als stadhouder van Babylonië moeten bevestigen.
Weinige jaren later werd hij door twee andere zoons vermoord. Dit dramatische gebeuren, waardoor de geschonden eer van de Babylonische god Mardoek moest worden gered, wordt ook in het Oude Testament (II Kon. 19: 37 enz., vgl. ook Jesaja 14: 4 vv.) vermeld. Bij de opgravingen te Ninevé (Koejoendjik) werd zijn paleis met meer dan 70 vertrekken blootgelegd.
PROF. DR F. M. TH. DE LIAGRE BÖHL
Lit.: Arch. Paterson, The Palace of Sinacherib (’s-Gravenhage 1915); C. van Gelderen, S., koning van Assyrië (Leiden 1915); D. D. Luckenbill, The Annals of Sennacherib (Chicago 1924); L. L. Honor, Sennacherib’s Invasion of Palestine (London 1927); E.
B. W. Chappelow, The Assassination of Sennacherib (Transact. Vict. Inst. 75, 1944).
