naam van 2 koninginnen van SPANJE.
Elizabeth Farnese, dochter van Prins Eduard van Parma (25 Oct. 1692 - 11 Juli 1766). Na een treurige jeugd, waarin zij haar geestkracht staalde, trad zij 16 Sept. 1714 in het huwelijk met Philips V*, koning van Spanje en ontnam aan die zwakke vorst de teugels van het bewind. De invloedrijke camerera mayor, prinses des Ursins, die haar huwelijk had bewerkstelligd, verbande zij terstond uit Spanje, omdat die haar positie wilde behouden en tegen haar nieuwe meesteres intrigeerde. Daardoor kreeg zij dadelijk grote invloed op de koning, die zij in de Raad vaak vergezelde en geheel beheerste. Zij had een uitgebreide algemene kennis en een scherp en levendig verstand, maar was zeer heerszuchtig. Door diplomatieke onderhandelingen (waarbij zij door Alberoni gesteund werd) en oorlogen wist zij voor haar zoon Karel Napels en Sicilië (1738), voor Philips Parma (1748) te verkrijgen (z Alberoni, Poolse Successie-oorlog, Oostenrijkse Successie-oorlog). Na de dood van haar echtgenoot trok zij zich terug in de eenzaamheid.
Lit.: Memoirs of Elizabeth Famese (1746); A. Baudrillart, Philippe Vet Ia Cour de France (5 dln, 1890-1900) ;E. Bourgeois, Alberoni, Mme des Ursins et la reine E. (1891); E. Armstrong, Elisabeth Famese (1892).
Elizabeth Valois, dochter van Hendrik II van Frankrijk en Catharina de Medici (Fontainebleau 13 Apr. 1545 - Madrid 3 Oct. 1568), werd eerst beloofd aan Eduard VI van Engeland, was na diens vroege dood verloofd met de Spaanse kroonprins don Carlos, maar trouwde met diens vader Philips II (22 Juni 1559), aan wie zij uitgehuwelijkt werd bij het sluiten van de vrede van Cateau-Cambrésis. De liefdesbetrekking, waarin zij tot haar vroegere verloofde, haar stiefzoon don Carlos, zou gestaan hebben, is een legende. Omgekeerd heeft Philips II grote liefde voor haar gekoesterd. Zij kreeg in 1566 een dochter, Isabella Clara Eugenia, maar overleed bij een miskraam. Haar enige politieke daad is het onderhoud, dat zij in Juni 1565 had met haar moeder te Bayonne, over de strijd tegen de Protestanten.
