Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

DONKERE METTEN

betekenis & definitie

zijn in de R.K. Kerk de nachtgetijden van Woensdag, Donderdag en Vrijdag in de Goede Week volgens de Latijnse liturgie.

Oorspronkelijk hadden zij werkelijk ’s nachts plaats (nu nog bij de Cisterciënsers en Kartuizers), thans vervroegd, meestal om vier uur in de namiddag, om ook het volk gelegenheid te geven ze te kunnen bijwonen. Ze bestaan uit drie Nocturnen en de Lauden, te zamen 14 psalmen en 9 lessen. Alle vreugdebetoon is afwezig. Aan de epistelkant in het priesterkoor staat een houten driehoekige kandelaar met vijftien gele waskaarsen, die, naarmate het psalmzingen vordert, een voor een worden uitgedoofd, behalve de middelste, die Christus verbeeldt.Onder het Benedictus worden de zes kaarsen op het altaar gedoofd. Daarna wordt de ene nog brandende kaars achter het altaar verborgen tot aan het einde van het officie. Er wordt dan met de boeken enig gedruis gemaakt, om de stoornis in de natuur te verbeelden, die ontstond, toen de Heer op het kruis stierf. De kaars wordt weer op de kandelaar gezet, beeld van de verrezen Christus. In den beginne nochtans dacht men niet aan een dergelijk symbool en hoorde men enkel het geklop van de ceremoniemeester, ten teken dat nu iedereen mocht weggaan. Het indrukwekkendste van de Donkere Metten is de zang van Jeremias’ klaagliederen in de lessen van de eerste Nocturne Deze werden van de aanvang aan symbolisch begrepen: in het ontrouwe Jeruzalem, waarover Jeremias weent, zag men de zondaars, die tot inkeer worden vermaand.