Nadat het Concilie van Bazel (1431-1437) wegens zijn schismatieke houding was opgeheven, riep paus Eugenius IV, mede onder invloed der Grieken, die in hun uiterste nood hulp zochten in het Westen en zich bereid verklaarden tot hereniging met Rome, een nieuw concilie bijeen, dat 9 Jan. 1438 te Ferrara geopend werd, maar wegens de pest reeds in 1439 naar Florence werd overgebracht. Na vele en moeilijke onderhandelingen over de verschilpunten in leer en practijk, met name over het Filioque, kwam hier de hereniging der Grieken met Rome tot stand, welke in de bulle Laetentur Coeli van 6 Juli 1439 werd aangekondigd.
Het herenigingsdecreet werd door de keizer, Johannes VII Paleologus, en 33 Oosterse prelaten ondertekend. Deze hereniging is echter slechts van korte duur geweest en practisch is ze nooit doorgevoerd, want toen de Griekse prelaten in 1439 in het Oosten terugkeerden, bood het volk, onder leiding van Markos Eugenicos, aartsbisschop van Ephese, heftige weerstand en gaf de voorkeur aan de tulband der Grieken boven de mijter der Latijnen. De actie van het Concilie om de hereniging met de Armeniërs te bestendigen en uit te breiden had slechts weinig resultaat. Het Decretum pro Armenis, opgenomen in de bulle Exultate Deo van 22 Nov. 1439, werd slechts door een gering aantal aangenomen. De unie, welke in 1442 gesloten werd met de Monophysieten in Egypte en Aethiopië, was eveneens van zeer korte duur. Het concilie heeft evenwel een verstrekkende betekenis gehad, zowel door het beklemtonen van het pauselijk primaat tegenover het Conciliarisme als door het bevorderen van de Renaissance.EADM. WINKELS O. CARM.
Lit.: A. Mulders, De dogmatische geschilpunten tusschen Grieken en Latijnen op het Concilie van Florence, 1439, in: Studia Catholica XV (1939), 337.
