Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

CHALCIS

betekenis & definitie

Grieks Chalkis, in de Oudheid belangrijkste stad van het eiland Euboea, gelegen aan het smalste gedeelte van de Euripus, sinds 411 v. Chr. door een bevestigde brug met het vasteland verbonden.

Het had een prachtige haven, een druk bezochte markt, tal van openbare gebouwen, en muntte uit in handel en wetenschap. De stad moet zeer vroeg gesticht zijn (volgens de overlevering reeds vóór de Trojaanse oorlog), ontleende haar naam vermoedelijk aan de kopermijnen (Gr. chalkos = koper) en zond reeds in de 8ste eeuw kolonies uit naar het N. (het latere Chalcidice) en het W. (Zuid-Italië en Sicilië); de meest bekende kolonie is het Italische Citmae. Het Chalcidisch alphabet verbreidde zich over een groot deel der westelijke Griekse wereld en kwam ook via Gumae misschien naar Rome, waar het overging in het Latijnse schrift. Tussen de 8ste en 7de eeuw valt de strijd met de naburige stad Eretria (z Lelantische oorlog), die met de overwinning van Chalcis eindigde. Athene vernietigde haar overwicht in 506; 4000 Attische boeren werden in haar gebied gekoloniseerd.

In de Perzische oorlogen streed Chalcis aan de zijde van Athene; daarna was het lid van de Delisch-Attische Bond, maar werd na afval in 445 van zijn onafhankelijkheid beroofd. Nadien sloot het zich nu eens bij Athene, dan bij Thebe aan. Na de dood van Alexander de Grote was het gewoonlijk bezit van Macedonië. Het werd toen een der drie „sleutels” van Hellas genoemd.

Als zodanig speelde het ook een belangrijke rol in de oorlogen, welke de Romeinen in Griekenland voerden zowel tegen Macedonië als tegen Antiochus de Grote en Mithridates van Pontus. In 1209 maakten de Venetianen het weer tot een vestingstad. De architectuur van het tegenwoordige Chalcis is nog sterk Venetiaans. In 1470 werd het door de Turken veroverd, in 1822 werd het Grieks.

Een beschrijving van Chalcis in de Oudheid gaf Dikaiarchos (Müller, Geographici Graeci Min. I, 105). Tegenwoordig telt het ongeveer 20 000 inw. en is bekend als uitvoerhaven voor de Euboeïsche landbouwproducten.

< >