Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Carlos CALVO

betekenis & definitie

Argentijns diplomaat en volkenrechtsgeleerde (Buenos Aires 26 Febr. 1824 - Parijs 1906), trad in 1860 in diplomatieke dienst en vertegenwoordigde zijn vaderland achtereenvolgens bij schier alle Europese staten als consulair en diplomatiek agent. Calvo is in zijn in 1868 verschenen werk Derecho international téorico y practica de Europay América (Paris, 2 dln; Franse vert.: Le droit international théorique et pratique, 5de dr., 6 dln, Paris 1896) de eerste geweest, die in het volkenrecht ingang heeft trachten te doen vinden, dat diplomatieke bescherming tegen onrechtmatige aantasting van persoon of goed van onderdanen in den vreemde slechts kan worden verleend, indien de onderdaan de rechtsmiddelen heeft uitgeput, welke het locale recht hem tot rechtsherstel ten dienste stelt (Calvo-beginsel of Calvo-leer). Calvo leerde voorts, dat een staat niet verantwoordelijk is voor schade, door vreemdelingen in burgeroorlogen geleden.

Dit hangt ten nauwste samen met de politieke toestand in Centraal- en Zuid-Amerika in de eerste helft der 19de eeuw. Pas van koloniën tot zelfstandige staten geworden, hadden de meeste van hen te kampen met grote moeilijkheden van financiële aard en op het gebied der binnenlandse politiek. Gedurende tientallen jaren leden de daar wonende Europeanen veel schade door de voortdurende burgeroorlogen. Toen de regeringen van die staten die schade niet wilden vergoeden, wendden de getroffen Europeanen zich tot hun eigen regeringen.

Zo ontstonden vele internationale conflicten. De Amerikaanse staten konden of wilden geen verplichtingen van deze aard erkennen of kwamen erkende verplichtingen niet na. Zij werden toen door de Europese schuldeiserstaten met geweld bedreigd. In deze omstandigheden kwam de leer naar voren, dat zulks ongeoorloofd was, welke leer Calvo zonder juridische gronden, veeleer evenals de Monroe-leer vroeger, als een principe van het Amerikaanse internationale recht voorstelde, dat verdere rechtvaardiging niet nodig had.In de practijk heeft Calvo’s leer uitwerking gevonden in de zgn. Calvo-clausule, welke veelal werd opgenomen in concessie-overeenkomsten, gesloten tussen regeringen in Latijns Amerika en vreemde maatschappijen of personen. Zij houdt in, dat geschillen, welke zich bij de uitlegging of uitvoering der overeenkomsten voordoen, door de gewone rechtbanken volgens de wetten van het land berecht zullen worden en dat zij in geen geval als aanleiding tot internationale aanspraken (diplomatieke actie) beschouwd kunnen worden.

Bibl.: Colección completa de los tradados, convenciones, capitulaciones, armisticios y otros aclos diplomaticos de todos los Estados de la América Latina desde el ano de 1493 hasta nuestros dias (10 dln, Paris 1862-1866; Frans: Recueil complet des traités etc. de tous les Etats de l’Amérique latine, 11 dln, Paris 18621869); Anales históricos de la revolución de la América latina (5 dln, Paris 1864-1875; Frans: Annales historiques de la révolutior. de l’Amérique latine, 5 dln, Paris 1864-1875); Manuel de droit international public et privé (3de dr., Paris 1892); Dictionnaire de droit international public et privé (2 dln, Paris-Berlin 1885), Dictionnaire manuel de diplomatie et de droit international public et privé (Paris-Berlin 1885).

Lit.: L. Summers, La clause Calvo (Rev. de dr. int., dl VII; 1931); Idem, The Calvo clause (Virginia Law Review, dl XIX, 5; 1933) ; A. V. Freeman, Recent aspects of the Calvo doctrine and the challenge to international law (The Amer.

Journ. of Int. Law, dl XL, 1; 1946).

< >