een Britse kroonkolonie in Centraal-Amerika, in het O. van het schiereiland Yucatan, tussen 8° 29' en 150 54' N.Br. en 88° 10' tot 89° 9' W.L. v. Gr., begrensd door Mexico, Guatemala en de Golf van Honduras, met een oppervlakte van 22 268 km2, is de enige Europese bezitting in Centraal-Amerika.
De kust, die vlak en gedeeltelijk moerassig is, levert voor de scheepvaart moeilijkheden op door zandbanken en koraalriffen. Aan de talrijke rivieren (Belize, New, Rondo) liggen uitgestrekte, zeer vruchtbare vlakten; daarnaast bevinden zich echter dorre, zandige, met dennenwouden begroeide streken. Onder de bergketenen, die ten dele evenwijdig met de kust lopen, moeten vooral genoemd worden de Coxcombbergen met de 1128 m hoge Victoriapiek. De uitgestrekte wouden leveren een menigte kostbare houtsoorten op, w.o. het voornaamste uitvoerartikel mahoniehout, dat langs de rivieren naar de kust wordt gebracht.
Verder: cederhout, ijzerhout, rozenhout, caoutchouc, kauwgom (chiche), bananen, cocosnoten enz. Het hete en vochtige klimaat wordt door de passaatwinden getemperd. De jaartemperatuur bedraagt gemiddeld 26,7 gr. C., in de zomer 28,4 gr., in de winter 24,4 gr., de regenval 1944 mm.
De gele koorts komt dikwijls voor, maar is niet inheems. De bevolking telt 64327 zielen (31640 mannen), voor het grootste deel negers, mulatten en Caraïben; het aantal blanken bedraagt slechts enkele honderden. De bevolking gaat slechts langzaam vooruit; vooral de tuberculose maakt vele slachtoffers. De meerderheid isKatholiek. Het voornaamste middel van bestaan is het vellen van hout, dat door Caraïben wordt verricht. Slechts ca 24000 ha worden bebouwd met maïs, rijst, yams, bananen, citrusvruchten, arrowroot, suikerriet, cacao, koffie en katoen; de klapperteelt breidt zich uit. De Middenamerikaanse dollar is er het meest in omloop.
De waarde van de invoer bedroeg in 1945: $ 7836776, van de uitvoer $ 4921932. Het grootste aandeel aan de handel hebben de V.S. van Noord-Amerika.
Het bestuur bestaat uit een gouverneur, bijgestaan door een wetgevende en een uitvoerende raad. De inkomsten bedroegen in 1945: $ 2 505890, de uitgaven $2529706, de schuld $2159816. Hoofdstad is Belize met 16687 inw.
Te Lubaantun in het Z. van Brits Honduras, 50 mijlen landwaarts van Punta Gorde, liggen ruïnes van een oude stad der Maya’s. Ook verder liggen vele overblijfselen der oude beschaving van 3000 v. Chr. - 1700 n. Chr. overal verspreid (z Yucatan).
Geschiedenis.
De Engelse kolonie Brits Honduras dateert van 1638, toen een aantal schipbreukelingen er landde en de eerste nederzetting vormde. Pas in 1662 werd zij van betekenis, doordat kolonisten van Jamaica uit er handel in het kostbare mahoniehout gingen drijven. De nu talrijke Engelsen kregen herhaaldelijk twist met Spanje, dat aanspraak maakte op het gehele Centraal-Amerika, totdat in 1786 de Britten het recht van houtaankap officieel kregen, maar pas in 1826 werd de kolonie door Mexico erkend. In 1862 werd het gebied een Engelse kolonie, ressorterende onder Jamaica; in 1884 werd het een zelfstandig geheel.
In Mrt 1948 maakte Guatemala aanspraak op dit deel van het Britse rijk, zodat Engeland zich genoodzaakt zag oorlogsschepen en troepen te zenden.
Lit.: Morris, The Colony of British Honduras (London 1883); Bristowe en Wright, Handbook of British Honduras (Edinburgh 1392); Gibbs, History of British Honduras (London 1883); A. B. Dillon, Geography of Br. H. (London 1923).
