Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Bister

betekenis & definitie

is de verzamelnaam geworden van een groot aantal bruine inkten van verschillende oorsprong en samenstelling. De naam komt eerst in de 16de eeuw in Frankrijk op en wordt gebruikt ter onderscheiding van zwarte inkten.

Beide soorten worden echter uit roet, vermengd met arabische gom en water, gemaakt. De verschillende kleuren, zwart en bruin, ontstonden door het gebruik van bepaalde houtsoorten. In de loop der eeuwen is de naam gegeven aan talrijke andere verfstoffen met een overeenstemmende kleur als de bruine inkt. Voor het zgn. wassen van tekeningen was bister een veel toegepast middel, ook al door de warme, transparante toon. Bister is steeds en overal aangewend, met name door de meesters van de 17de eeuwse Nederlandse schilderschool (Rembrandt, Jan de Bisschop, Pieter Lastman, Gerbrand van den Eeckhout e.a.), in Frankrijk door Claude Lorrain en Nicolas Poussin; in Italië door Palma Giovine.Lit.: S. van Hoogstraten, Inl. tot de Hooge Schole der schilderkunst (1674), blz. 31; Lomazzo, Trattato dell’Arte della pittura (1585), blz. 192; Watelet, Dictionnaire des Arts, I, blz. 251; Traité de la peinture en Miniature (1708), blz. 21, 115, 223; Const. Vignier, Nouveau Manuel de Miniature (1839). blz. 41.

< >