Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Berlijnse koloniale conferentie

betekenis & definitie

was de vergadering van vertegenwoordigers van bijna alle Europese mogendheden (15 Nov. 1884 - 26 Febr. 1885) te Berlijn, op initiatief van Duitsland (v. Bismarck) en Frankrijk (Ferry), toen Portugal — gesteund door Groot-Brittannië — aanspraak gemaakt had op de Congomond, klaarblijkelijk met vijandige bedoelingen tegenover de Internationale Gongo Maatschappij, waarin veel Frans geld gestoken was en die onder leiding stond van koning Leopold II van België.

De conferentie besloot, dat de Congostaat onafhankelijk zou zijn. In het hele Congogebied zou echter de open-deur-politiek gelden. Van de kust kwam de Gongomond aan de genoemde staat, het gebied ten Z. daarvan aan Portugal en dat ten N. er van vrijwel geheel aan Frans Gaboen, dat over een grote uitgestrektheid tot aan de rechter Congo-oever zou reiken. Een internationale commissie zou op de naleving der bepalingen, die de vrijhandel op de Gongo vorderden, toezicht uitoefenen. Een Frans-Engelse controlecommissie zou dezelfde taak hebben, wat de scheepvaart op de Niger betrof. Verder zouden Europese aanspraken op Afrikaans gebied alleen dan gelden, wanneer zij gestaafd konden worden door wezenlijk uitgeoefende macht of door protectoraatscontracten met inboorlingenhoofden.

De betekenis der besluiten van de Berlijnse Koloniale Conferentie was deze, dat Frankrijks koloniale politiek, gesecondeerd door Duitsland, een belangrijke overwinning op Engeland behaald had. De strekking er van was, Midden-Afrika ten bate van het internationale kapitaal te neutraliseren. Het gevolg was echter juist een versnelde wedloop om het binnenland, wat leidde tot de „verdeling van Afrika” (1885-1904).

< >