(Betula) is een geslacht van bomen, die behoren tot de Betulaceeën. Ze zijn eenhuizig; de bloemen staan in katjes; de bladeren zijn enkelvoudig, gesteeld; de schors is in de jeugd roodbruin, maar wordt later wit, op hoge leeftijd met diepe, zwarte spleten.
De berk is een lichthoutsoort (.z bosbouw) en verlangt als zodanig een lichte stand. Toch groeit er zeer weinig onder berken.Het hout van de berk is wit, tamelijk zacht, vrij taai, weinig duurzaam. Het wordt gebruikt voor meubels (Scandinavië), nappen, lepels, draaierswerk, schoenpennen, grof snijwerk, duplex en multiplex, hoepels voor vaten en in streken waar de berk veel voorkomt ook voor de wagenmakerij. De twijgen worden gebruikt voor bezems. Als brandhout is berkenhout zeer geschikt. De schors van berk doet in Rusland dienst bij het looien van het zgn. juchtleder; ze wordt daartoe droog gedestilleerd en levert dan berkenteer.
De inheemse berkensoorten worden in de bosbouw gebruikt, vooral voor de aanleg van brandsingels, maar ook als pionier- en schermhoutsoort bij de aanleg van bos op onze hoge, schrale zandgronden. Voor aanplant langs wegen is de berk zeer geschikt daar hij goed tegen de wind kan. Verschillende berkensoorten worden voorts gebruikt als parkboom. Ze hebben als zodanig een grote sierwaarde, vanwege haar afbladderende, witte schors; ze worden dan alleen of in kleine groepen geplant.
De ruwe berk (B. pendula Roth) heeft een wat ijlere kroon en hangende takken. Komt voor in West-, Midden-, Zuid- en Oost-Europa, Kaukasus en Midden-Azië. De zgn. treurberk (B. p. var. tristis (Beiss.) Schneid.) is een variëteit, die in tuinen en parken een fraai effect heeft.
De zachte berk {B. pubescens Ehrh.) heeft een dichtere kroon en opgaande takken. Komt voor in West-, Midden- en Noord-Europa, N.W.Groenland, Zuid-IJsland, Siberië, Mandsjoerije, Noord-China en Noord-Japan.
De ruwe en de zachte berk zijn beide inheems, tussen beide soorten bestaan vele overgangen en bastaarden.
Van de in Noord-Amerika voorkomende soorten zijn de bekendste B.papyrifera Marsh., B. nigra L. en B. lenta L. Uit Oost-Azië is in Nederland vooral bekend B. costata Trautv.
De berk heeft vele vijanden onder de insecten, maar deze komen nooit in zo groten getale voor, dat de berk er merkbaar van heeft te lijden.
PROF. IR J. H. JAGER GERLINGS
