Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Balk

betekenis & definitie

of bint is een recht lang bouwonderdeel. Een houten bint heeft als regel een rechthoekige doorsnede.

De grootste afmeting daarvan wordt verticaal gesteld, daar de draagkracht van de balk toeneemt met het kwadraat van de hoogte en slechts met de eerste macht van de breedte. De typerende doorsnede voor een stalen balk is de dubbele T- of _]_-vorm. Het materiaal is hier in de boven- en onderrand geconcentreerd, daar de randen het meest tot de sterkte bijdragen. Voor gewapend beton is de aangewezen vorm de enkele T, daar bij een enkelvoudige overspanning de belasting de ligger zodanig doet doorbuigen, dat daarbij de onderzijde uitgerekt, de bovenzijde samengedrukt wordt. Daar beton slecht in staat is rek (trek) op te nemen, wordt onder in de balk de wapening, het staal, gelegd, waardoor de betondoorsnede onder gering kan zijn. De bovenzijde van deze T-vorm neemt de druk op. De T-vorm is hiervoor dus gunstig uit oogpunt van materiaalverbruik en gewichtsbesparing.Voor de woningbouw, met matige spanwijdten en belastingen, was vóór 1940 de houten balk regel. De toenemende wereld-houtschaarste en de brandbaarheid van dit materiaal, doen ook voor de woningbouw omzien naar een andere bouwwijze. De gemakkelijke verwerkbaarheid van hout, de aanpassingsmogelijkheid aan iedere maat, de isolatie tegen koude en geluid, het lage soortelijk gewicht maken echter vervanging door een gelijkwaardig materiaal, nog afgezien van de kosten, niet eenvoudig:

Een systeem van in één horizontaal vlak liggende balken, dienende tot het dragen van een vloer, noemt men een balklaag. In verband met de draagkracht en doorbuiging van een houten vloer wordt de balkafstand voor een houten balklaag 50 tot 80 cm. Moeten grotere breedten worden overspannen, dan dragen zwaardere moer- of onderslagbalken een onder 90° kruisende rij lichtere kinderbinten. De langs de muur liggende balk heet strijkbalk; een balk welke een muuropening overspant, latei. Wanneer een balklaag onderbroken wordt door een trapopening of schoorsteen-doorvoering, dan wordt het vaak nodig enkele binten op te vangen in een raveelbint. De opgevangen binten noemt men kreupele binten.

< >