Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

BABISME

betekenis & definitie

heette een godsdienstige beweging die in het midden der 19de eeuw in Perzië ontstond in de kring van het daar heersende Sji’ietische Mohammedanisme. De stichter, Mirza Ali Mohammed was in 1820 te Sjiraz geboren en trad in 1844 op met zijn nieuwe leer, in diverse geschriften uiteengezet, waarvan het voornaamste is de Bajân; zij wortelt geheel in Mohammedaanse opvattingen, maar heeft ook oorspronkelijke trekken in haar systeem van mystieke theologie.

De aanhang van Ali Mohammed wies geweldig aan, ondanks het uit Sji’a-oogpunt heterodoxe karakter van zijn leer. Van overheidswege werden maatregelen tegen hem en zijn volgelingen genomen, wat in 1849 tot een gevaarlijke Babi-opstand leidde in Mazenderan onder Molla Husein. Ten gevolge hiervan en van andere gebeurtenissen (aanslag op den Sjah op 15 Aug. 1852) begon een niets ontziende vervolging en uitmoording van de Babi’s, waaraan ook de Bâb zelf ten offer viel (executie te Tebris op 19 Juli 1850). Sedert die tijd zijn de Babi’s niet meer op de voorgrond getreden, maar beleden zij hun godsdienst in het geheim. De door den Bâb als zijn opvolger aangewezen Mirza Jahja, genaamd Sobh-i Ezel (Dageraad der Eeuwigheid) week uit naar Bagdad en bleef doorwerken; hij stierf op Cyprus.

Lit.: Gobineau, Les religions et les philosophies dans l’Asie Centrale (Paris 1865); E. G. Browne, A Traveller’s Narrative (Cambridge 1891); idem, The new History of the Bab (Cambridge 1893) ; F. C. Andreas, Die Babis in Persien (Leipzig-Berlin 1896).

< >