(377 - 1 Mei 408), zoon van Theodosius den Grote, werd in 383 Augustus, op 17 Jan. 395 Keizer van het Oostromeinse rijk, terwijl zijn broeder Honorius het Westromeinse rijk verkreeg. Zwak van karakter, liet hij de regering door gunstelingen voeren, later ook door zijn vrouw Eudoxia.
Veel tegenwerking ondervond hij van den almachtigen minister van het Westromeinse rijk Stilico, die, om met zijn leger ook in het O. invloed te krijgen, de Goten onder Alarik tegen Arcadius opzette. Arcadius’ praefectus praetorio Rufinus wist het gevaar te bezweren, doch door de invloed van Alarik, die hulptroepen zond onder Gainas, werd hij 27 Nov. 395 vermoord. Nu leidde een eunuch, Eutropius, in Arcadius’ naam de regering, sloot vrede met Alarik, benoemde dezen tot magister militum per Illyricum, deze grensprovincie prijsgevend, maar tegelijk Stilico een vijand op de hals schuivend. Ook wist hij Afrika voor het Oostrijk te winnen, en daarmede het Westrijk zijn voornaamste korenprovincie te ontnemen. Bovendien versloeg hij in Klein-Azië de Hunnen (398) en stond nu op het toppunt zijner macht. Echter nam de macht der Goten in Klein-Azië toe.
Gainas kon hun niet langer weerstand bieden, sloot met hen in 399 een verbond en eiste afzetting van Eutropius. Deze werd bespoedigd door Stilico, wien men om hulptroepen moest vragen, en door keizerin Eudoxia, die zelf macht wilde hebben. Eutropius werd 12 Aug. 399 verbannen, eind 399 gedood. Gainas en de Goten waren meester in Constantinopel. Zij moesten dit echter spoedig weer verlaten; Gainas werd later op de vlucht gedood (400). Thans kwamen verschillenden aan het bewind, die echter machteloos waren tegen de invallen der barbaren.
De macht was nu in handen van Eudoxia, die echter in strijd geraakte met den machtigen bisschop van Constantinopel, Johannes Chrysostomos. Toen deze verbannen en uit zijn ambt ontzet was, teisterden rampen stad en keizerlijk huis, hetgeen als een teken Gods werd beschouwd. Eudoxia stierf op 3 Oct. 404. Reeds dreigde een oorlog met het W., waarmede Stilico Illyricum had verenigd en waar paus Innocentius zich met de twisten in het O. begon te bemoeien, toen Arcadius stierf. Zijn minderjarige zoon Theodosius II volgde hem op.Lit.: J. B. Bury, A history of the later Roman empire from Arcadius to Irene, 2nd ed.,I (London 1923); W. A. Güldenpenning, Gesch. des oström. Reichs unter den Kaisem Arkadius und Theodosius II (Halle .1885); O.
Seeck, Gesch. des Untergangs der antiken Welt, V (Berlin 1913); E. Stein, Gesch. des spatröm. Reiches, I (1928).
