(amphoor) is bij de Grieken en Romeinen een grote aarden vaas, met dikke buik, nauwe hals, twee vertikaal staande handvatsels, soms met spitse voet om de vaas in de grond te kunnen vastzetten. De amphora diende voor het bewaren en vervoeren van wijn en olie, soms voor het bijzetten van de as van verbrande doden of als grafmonument, later ook vooral voor de bouw van koepels, die een zeer licht bouwmateriaal vereisen.
Versierde amphoren vindt men sedert de tijd van de geometrische stijl, 9de eeuw v. Chr. Een bijzondere soort waren de Panathenaeïsche prijsamphoren die, gevuld met olie, aan overwinnaars bij de gymnastische spelen te Athene werden uitgereikt; op deze amphoren waren de godin Athena en aan de andere zijde een voorstelling van de wedstrijd afgebeeld.Sedert de iste eeuw v. Chr. is het, bij de Romeinen, de gewone maat voor vloeistoffen, een kubieke voet of ongeveer 26¼ l genaamd quadrantal.
Lit.: G. M. A. Richter en M. J. Milne, Shapes and names of Athenian vases (1935).
