of Amphitruo, volgens de Griekse sage koning van Tiryns in Argolis, was een kleinzoon van Perseus en de echtgenoot van Alkmene, de moeder van Herakles. Toen de broeder van zijn vader, Elektryon, koning van Mykene, door de Teleboërs (Taphiërs) overvallen en van zijn runderen beroofd, als wraak tegen hen zou uittrekken, vertrouwde hij zijn rijk en zijn dochter Alkmene toe aan Amphitryon, die hem echter door een toeval doodde.
Amphitryon vluchtte nu met Alkmene naar Thebe. Hier werd hij van zijn schuld gereinigd, maar moest, om de hand van Alkmene te verkrijgen, eerst de Teleboërs tuchtigen. Met Kreon trok hij tegen hen op, maar kon zijn doel niet bereiken, voordat Komaitho, de dochter van den koning der Taphiërs, uit liefde tot Amphitryon haar vader de gouden lok had afgesneden, die hem voor het behoud van zijn leven onmisbaar was. Zijn rijk viel daarop in handen van Amphitryon, die Komaitho wegens haar verraad liet ombrengen. Door deze overwinning had hij aanspraak op de hand van Alkmene en snelde dus huiswaarts. Zeus echter had in de afwezigheid van Amphitryon diens gestalte aangenomen en zich met Alkmene verenigd, zodat later Herakles als zoon van Zeus werd geboren, terwijl zij Amphitryon na zijn terugkeer Iphikles schonk.Amphitryon sneuvelde in een veldslag tegen de Minyers, die hij met den jeugdigen Herakles beoorloogde, om Thebe van een vernederende schatting te bevrijden, en werd in laatstgenoemde stad begraven. Sophokles heeft de sage van Amphitryon in een verloren gegane tragedie behandeld; Plautus, Molière, Kleist en modernen hebben zijn geschiedenis ten grondslag aan hun toneelstukken gelegd. Naar dat van Molière (L’Amphitryon où l’ondîne) heeft in onze tijd de naam Amphitryon de betekenis van „gulle gastheer” gekregen. Natuurlijk werd hij in de blijspelen in ruime mate bespot om de rol, die Zeus hem had laten spelen.
