Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Alexander (servië)

betekenis & definitie

(1) Karageorgewltsj

vorst van Servië van 1842-1859 (Topola 11 Oct. 1806 Temesvar 4 Mei 1885), was de zoon van Karageorge, den „bevrijder van Servië”, die in 1817 was vermoord. Nadat diens tegenstander en opvolger Milosj Obrenowitsj in 1839 was afgetreden en zijn zoon Michael in 1842 was verbannen, koos de Skoeptsjina Alexander Karageorgewitsj tot vorst. Hij was niet zeer bekwaam of sterk van wil. Onder zijn regering kreeg Servië bij het verdrag van Parijs garantie der mogendheden voor zijn autonomie. Door zijn Oostenrijks gezinde politiek wekte Alexander misnoegen; op 21 Dec. 1858 werd hij verjaagd en de toen tachtigjarige Milosj Obrenowitsj keerde terug op de Servische troon. Alexander leefde verder in Hongarije. In 1868 werd hij door een Servisch gerechtshof wegens medeplichtigheid aan de moord op Michael Obrenowitsj (10 Juni 1868) bij verstek tot 20 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Zijn zoon Peter besteeg in 1903 de Servische troon.

(2) I, Obrenowitsj,

koning van Servië van 1889-1903 (Belgrado 14 Aug. 1876-10/11 Juni

1903), was de zoon van koning Milan I en diens gemalin Natalie. Toen Milan in 1889 afstand van de troon deed, volgde Alexander hem op 6 Mrt
1889 onder regentschap op. Op 13 Apr. 1893 verklaarde hij zich voortijdig meerderjarig, zette de regenten af, benoemde een radicaal ministerie en nam zelf de regering in handen. In 1894 benoemde hij zijn vader, die eerst het land verlaten had, tot opperbevelhebber van het leger, zodat deze de feitelijke heerschappij voerde, terwijl Alexander op raad van zijn vader op 21 Mei 1894 de grondwet van 1889 ophief. Het huwelijk van Alexander met de gewezen hofdame Draga Masjin op 14 Aug. 1900 bracht echter weer verwijdering tussen vader en zoon. De ontevredenheid in het land over zijn huwelijk trachtte Alexander te bezweren door het een liberale constitutie met twee-kamerstelsel te geven (1901), maar het leger bleef onverzoenlijk. Toen de vrees gewettigd scheen dat Alexander een broeder van Draga tot troonopvolger wilde maken, werd hij in de nacht van 10-11 Juli 1903 met zijn vrouw door een aantal officieren vermoord.

< >